آیا عربستان سعودی نفت را در ازای طلا به چین می‌فروشد؟

شایعاتی مبنی بر این به گوش می‌رسد که عربستان سعودی نفت را به یوآن می‌فروشد و در بورس بین‌المللی طلای شانگهای (SGEI) به طلا تبدیل می کند. چنین تحولی منطقی است چون کشورهای زیادی در جهان می‌خواهند دلار را کنار بگذارند، اما رنمینبی برای استفاده به عنوان ارز ذخیره مناسب نیست.

چین دارای حساب سرمایه بسته بوده و حاکمیت قانون در آن ضعیف است. عدم استفاده از دلار می‌تواند با استفاده از رنمینبی به عنوان ارز تجاری و تبدیل درآمد یوان به طلا در بورس بین‌المللی طلای شانگهای انجام شود.

اگر این شایعه درست باشد، عربستان سعودی شمش‌های 1 کیلوگرمی طلا را خریداری می‌کند چون عملاً هیچ معامله‌ای با شمش‌های 12.5 کیلوگرمی در بورس بین‌المللی طلای شانگهای انجام نمی‌شود. مزیت شمش‌های 1 کیلوگرمی این است که برای معاملات کاملاً تخصیصی مناسب‌تر هستند.

در سال 2014، بورس بین‌المللی طلای شانگهای برای خارجی‌ها راه اندازی شد تا به تجارت طلا در شورای اصلی بورس طلای شانگهای در بازار طلای داخلی چین و تجارت در شورای بین المللی در منطقه تجارت آزاد شانگهای (SFTZ) دسترسی داشته باشند. نهادهای خارجی نمی‌توانند طلا را به خزانه‌های دارای گواهی شورای اصلی وارد کرده یا از آن خارج کنند، اما می‌توانند طلا را به خزانه‌های دارای گواهی شورای بین‌المللی وارد کرده یا از آن خارج کنند و به این ترتیب، می‌توانند طلا را به منطقه تجارت آزاد شانگهای وارد کرده یا از آن صادر کنند.

هدف شورای بین‌المللی تسهیل تجارت «برون‌رزی» طلا به رنمینبی در منطقه تجارت آزاد شانگهای است که تقریباً هیچ تأثیری بر حساب جاری چین ندارد. این هدف با معاملات برون‌مرزی طلا به دلار آمریکا در لندن قابل مقایسه است. چین از طریق بورس بین‌المللی طلای شانگهای به دنبال تقویت نقش رنمینبی در اقتصاد جهانی است.

امکانات سرمایه‌گذاری خارجی‌ها در دارایی‌های مالی چین محدود است، اما هیچ محدودیتی برای تبدیل یوان به طلا در بورس بین‌المللی طلای شانگهای وجود ندارد.

هفته گذشته، کریستوفر وود (Christopher Wood) از گروه جفریز (Jefferies Group)، شرکت خدمات مالی و سرمایه‌گذاری آمریکایی، در یادداشتی اعلام کرد که ممکن است سعودی‌ها یوان را در بورس بین‌المللی طلای شانگهای به طلا تبدیل کنند.

اگر عربستان سعودی یوان را در بورس بین‌المللی طلای شانگهای به طلا تبدیل کند، انتظار می‌رود که آنها شمش‌های بزرگ به وزن 400 اونس (12.5 کیلوگرم) را بخرند. با این حال، داده‌های حاصل از بورس طلای شانگهای و بورس بین‌المللی طلای شانگهای نشان می‌دهد که از زمان راه‌اندازی بورس طلای شانگهای در اکتبر 2002، عملاً هیچ معامله‌ای با شمش‌های 12.5 کیلوگرمی صورت نگرفته است.

در نمودار فوق، حجم معاملات مبادله‌ای قراردادهای شمش‌های 12.5 کیلوگرمی نشان داده شده است. البته در این نمودار نشان داده نشده است که معاملات فرابورس (OTC) در قرارداد 12.5 کیلوگرمی در شورای بین المللی در سال گذشته صفر بوده است. معاملات فرابورس در قرارداد 12.5 کیلوگرمی در صفحه اصلی گزارش نشده است، که باعث می‌شود چنین استدلال شود که وجود ندارند. در مجموع، معاملات نوارهای بزرگ در بورس [بین‌المللی] طلای شانگهای بسیار کم است.

بر اساس حجم معاملات قرارداد شمش‌های 12.5 کیلوگرمی در بورس [بین‌المللی] طلای شانگهای، اثبات صحت این شایعه دشوار است، و این بدان معنا نیست که نمی‌تواند درست باشد. عربستان سعودی همچنین می‌تواند شمش‌های 1 کیلوگرمی را در بورس بین‌المللی طلای شانگهای خریداری کند؛ این کار در بورس طلای شانگهای نیز ممکن است اما در آنجا، نمی‌تواند طلای معامله شده در شورای اصلی را صادر کند. معامله در شمش‌های 1 کیلوگرمی در بورس بین‌المللی طلای شانگهای (iAu9999) و بورس طلای شانگهای (Au99.99) فروکش کم نیست. اگرچه، اخیراً افزایش قابل توجهی در معاملات iAu9999 وجود نداشته است.

جالب اینجا است که در بازار ارز چین (CFETS)، تمام طلای معامله شده از طریق بورس طلای شانگهای تسویه می‌شود و به طور کامل تخصیص می‌یابد. یکی از دلایل این مسئله این است که دارایی‌های اساسی شمش‌های 1 کیلوگرمی و 3 کیلوگرمی هستند. در بازارهای ارز غربی، مبنای معاملات طلا معمولاً شمش با عیار بالای انجمن بازار شمش لندن (LBMA) است که تقریباً 400 اونس وزن دارد، و برای تجارت به صورت غیرتخصیصی راحت‌تر است.

به عنوان مثال، مبادله دقیقاً 20,000 اونس در لندن به صورت غیرتخصیصی آسان است، در حالی که جمع‌آوری مجموعه‌ای از شمش‌های بزرگ که روی هم دقیقاً 20,000 اونس وزن دارند، دشوار است. شاید آسیا در حال روی آوردن به معیاری جایگزین است و به همین دلیل است که سعودی‌ها شمش‌های 1 کیلوگرمی می‌خرند؟ زمان نشان خواهد داد.

شی جین پینگ، رئیس جمهوری خلق چین، در دسامبر 2022 از عربستان سعودی دیدار کرد و در آنجا متعهد شد که به خرید نفت و گاز از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس (GCC) ادامه دهد و پیشنهاد داد که این مبادلات با یوان انجام شود. او اعلام کرد:

” چین به واردات مقادیر زیادی نفت خام از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، گسترش واردات گاز طبیعی مایع، تقویت همکاری در زمینه توسعه بالادستی نفت و گاز، خدمات مهندسی، ذخیره‌سازی، حمل و نقل و پالایش، و استفاده کامل از نفت و گاز شانگهای و بورس گاز ملی به عنوان بستری برای انجام تسویه یوان تجارت نفت و گاز ادامه خواهد داد…”

به گفته وزیر دارایی عربستان، اندکی پس از آن، در ژانویه 2023، عربستان سعودی آمادگی خود را برای بحث در مورد تجارت با ارزهای دیگر غیر از دلار آمریکا اعلام کرد.

وال استریت ژورنال در مارس 2023 نوشت: “عربستان سعودی در حال مذاکره فعال با پکن برای قیمت‌گذاری بخشی از فروش نفت خود به چین با یوان است.”

این اظهارات حاکی از آن است که در هر دو کشور، اراده‌ای برای کنار گذاشتن دلار وجود دارد. با توجه به کمبود رنمینبی به عنوان ارز ذخیره، فروش نفت به یوان و سپس تبدیل آن به طلا یک گام منطقی خواهد بود. اما قبل از تایید این روند، لازم است تا شواهد بیشتری ببینیم.

چند ماه پیش، یک فرد آشنا با این موضوع که ترجیح می‌دهد ناشناس بماند، گفت که عربستان سعودی مخفیانه طلا می‌خرد، اگرچه او از گفتن این که از کجا می‌خرد، خودداری کرد. شاید سعودی‌ها به آرامی در حال عبور از یک دوره گذار هستند. به هر حال، کنار گذاشتن دلار یک شبه انجام نمی‌شود.