آنچه در این مطلب می خوانید
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی ایران، به طور غیرمستقیم به تهدیدات گذشته مقامات ایرانی مبنی بر قطع صادرات نفت به غرب اشاره کرد. او با تأکید بر بحران عدم تعادل انرژی فعلی در کشور، اذعان کرد که ایران دیگر توانایی استفاده از نفت و بازارهای خود به عنوان اهرم تهدید علیه جهان را ندارد.
قالیباف در تاریخ ۲۶ نوامبر (6 آذر ۱۴۰3) در جلسه علنی مجلس اظهار داشت:
«زمانی بود که در پاسخ به تهدیدات دشمن می‌گفتیم نفت را به روی شما می‌بندیم—این اهرم تهدید ما بود. اما امروز با این وضعیت، کدام نفت را می‌توانیم قطع کنیم و کدام بازار را در اختیار داریم؟»
او همچنین با اشاره به گفته‌های وزیر نفت ایران تأکید کرد که حتی در صورت تولید نفت، کشور با «مشکل حمل‌ونقل» برای انتقال نفت روبروست.
قالیباف افزود: «مسائل ما پیچیده‌تر از این است که فقط در مورد این که مازوت در نیروگاه‌ها سوزانده شود یا نشود، بحث کنیم.»
در این زمینه، مقامات دولت محمود احمدی‌نژاد در سال ۲۰۱۲ (۱۳۹۱) تهدید کرده بودند که اگر ایران تحریم شود، صادرات نفت خود را متوقف خواهند کرد تا قیمت نفت را به «۳۰۰ دلار» در هر بشکه برسانند و یک «بحران» در اقتصاد جهانی ایجاد کنند.
رستم قاسمی، وزیر نفت وقت ایران، در نوامبر سال ۲۰۱۲ (آبان ۱۳۹۱) اظهار داشت:
«اگر شما به افزایش تحریم‌ها ادامه دهید، ما هم صادرات نفت خود به جهان را قطع خواهیم کرد.»
او ادعا کرده بود: «ما برنامه‌ای اضطراری برای اداره کشور بدون درآمد نفتی آماده کرده‌ایم.»
تهدید ایران برای قطع صادرات نفت، در طول بیش از یک دهه عملی نشده است. در عوض، ایران برای فروش نفت خود به چین متوسل شده و تخفیف‌های قابل توجهی ارائه کرده است.
همچنین، برنامه ایران برای اداره کشور بدون درآمدهای نفتی در حالی مطرح است که از نوامبر سال ۲۰۱۲ (آبان ۱۳۹۱)، بدهی دولت به بانک مرکزی ایران—به دلیل استقراض برای جبران کسری بودجه—۳۸ برابر شده و به حدود ۵۰ تریلیون ریال (تقریباً ۷.۱۴۲ میلیارد دلار) رسیده است. بدهی دولت به سایر بانک‌ها بیش از دو برابر این مبلغ است.
در این دوره، دولت همچنین ۱۰۰ میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی قرض گرفته است. به طور کلی، طبق گزارش صندوق بین‌المللی پول (IMF)، بدهی عمومی به یک‌سوم کل اقتصاد ایران افزایش یافته است.
تهدیدهای گذشته دولت ایران برای ایجاد اختلال در اقتصاد جهانی از طریق قطع صادرات نفت، در تضاد آشکار با وضعیت فعلی آن است. در اوایل دهه ۲۰۱۰ (دهه ۱۳۹۰)، ایران روزانه ۲.۵ میلیون بشکه نفت، ۱۸ میلیارد متر مکعب گاز و ۱۲ تراوات‌ساعت برق صادر می‌کرد. اکنون، ۱.۶ میلیون بشکه نفت قاچاق می‌کند، سال گذشته با ۶۴ میلیارد متر مکعب کسری گاز مواجه بود و هیچ تجارت خالص برقی ندارد. همچنین تابستان گذشته با یک بحران بزرگ کمبود برق روبرو شد.
قالیباف اعلام کرد که کمبود برق این تابستان به ۱۵,۰۰۰ مگاوات رسید و کمبود گاز در زمستان گذشته به ۲۵۰ میلیون متر مکعب رسید، که معادل ۲۰ درصد از کل تقاضای برق و گاز کشور است.
وی افزود: «وقتی مصرف ۵.۵ درصد افزایش می‌یابد و تولید فقط کسری از یک درصد رشد می‌کند، نتیجه چیزی جز عدم تعادل نیست.»
اصرار دولت ایران بر غنی‌سازی اورانیوم برای تأمین سوخت نیروگاه‌های هسته‌ای در حالی ادامه دارد که نیروگاه بوشهر—تنها نیروگاه هسته‌ای کشور—تنها ۱ درصد از تولید برق ایران را تأمین می‌کند. این نیروگاه در طول یک دهه گذشته مجموعاً ۷۰ تراوات‌ساعت برق تولید کرده است که ارزش آن در بازارهای منطقه‌ای کمتر از ۵ میلیارد دلار است.
با نادیده گرفتن صدها میلیارد دلار هزینه مستقیم ناشی از تحریم‌ها، این مبلغ حتی کمتر از هزینه ساخت نیروگاه بوشهر است. به عبارت دیگر، در طول یک دهه گذشته، ارزش برق تولید شده توسط نیروگاه بوشهر حتی معادل هزینه ساخت آن نیز نبوده است.
غرب دولت ایران را به تلاش برای ساخت بمب هسته‌ای متهم می‌کند—اتهامی که دولت ایران آن را رد کرده است. با این حال، ایران از پاسخ به پرسش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) درباره فعالیت‌های پنهانی و منشأ ذرات اورانیوم کشف شده در سایت‌های اعلام‌نشده خودداری کرده است.
