آنچه در این مطلب می خوانید
طبق داده‌های جدید بانک مرکزی ایران، رشد تولید ناخالص داخلی از ۲۹ اسفند ۱۴۰۱ تا ۳۱ شهریور ۱۴۰۲ در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته به نصف کاهش یافته است.
بر اساس آمار بانک مرکزی، رشد اقتصادی کشور در بازه زمانی ۲۹ اسفند ۱۴۰۰ تا ۳۱ شهریور ۱۴۰۱، ۵.۳ درصد بوده، اما امسال در همین دوره به ۲.۹ درصد کاهش یافته است.
جزئیات نشان می‌دهد که رشد اقتصادی در تابستان امسال حتی کمتر از بهار بوده است و به ۲.۷ درصد با احتساب نفت و تنها ۲.۳ درصد بدون احتساب نفت ثبت شده است.
نکته قابل‌توجه در داده‌های بانک مرکزی این است که رشد اقتصادی در دو سال گذشته عمدتاً به دلیل افزایش صادرات نفت بوده است، نه بخش‌هایی مانند خدمات، صنعت، کشاورزی و سایر حوزه‌هایی که مستقیماً معیشت مردم را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
طبق برآورد این نهاد دولتی، ایران در سال گذشته رشد اقتصادی کلی ۵ درصد را تجربه کرده است که عمدتاً به دلیل افزایش ۱۸.۸ درصدی در ارزش افزوده بخش نفت بوده است. در نیمه اول امسال، رشد بخش نفت ۹.۳ درصد بوده که به افزایش کلی اقتصاد ملی کمک کرده است.
داده‌های شرکت اطلاعات کالایی کپلر (Kpler) و شرکت‌های ردیابی نفتکش مانند ورتکسا (Vortexa) نشان می‌دهد که صادرات نفت ایران امسال در مقایسه با سال گذشته ۳۴ درصد و در مقایسه با دو سال قبل تقریباً ۱۰۰ درصد افزایش یافته است.
ایران ۴۰ درصد از تولید نفت و میعانات گازی و ۷ درصد از تولید گاز خود را صادر می‌کند.
کاهش رشد اقتصادی کشور به نصف در بهار و تابستان در شرایطی رخ داده که داده‌های کپلر (Kpler) و ورتکسا (Vortexa) نشان می‌دهد صادرات نفت ایران در پاییز در مقایسه با تابستان ۵۰۰ هزار بشکه (تقریباً یک‌سوم) کاهش یافته است و این احتمال را برای کاهش بیشتر اقتصادی در پاییز افزایش داده است.
با این حال، برآوردهای بانک مرکزی در مورد رشد اقتصادی در برخی بخش‌ها با تردیدهای قابل توجهی مواجه است. به عنوان مثال، در حالی که گزارش‌های مرکز آمار از کاهش سهم صنعت و کشاورزی در اقتصاد به دلیل قطعی برق در تابستان خبر می‌دهد، بانک مرکزی ادعای رشد ۱.۷ درصدی در بخش صنعت و ۲.۸ درصدی در بخش کشاورزی در طول تابستان را مطرح کرده است.
کاهش رشد اقتصادی در شرایطی رخ می‌دهد که برنامه هفتم توسعه دولت، که از امسال برای پنج سال اجرا شده است، هدف رشد اقتصادی سالانه ۸ درصد را دنبال می‌کند.
با این حال، طبق برآورد صندوق بین‌المللی پول (IMF)، نرخ رشد اقتصادی ایران از امسال به مدت پنج سال آینده به‌طور پیوسته کاهش خواهد یافت و به ۲ درصد خواهد رسید.
داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که «درآمد ملی سرانه» ایران در سال ۱۴۰۲ (2023) نسبت به سال ۱۳۹۰ (2011) ۲۰ درصد کاهش یافته و به حدود ۸۸۴ میلیون ریال (حدود ۱,۱۳۴ دلار) رسیده است.
یافته‌های این گزارش نشان می‌دهد که ایران در سال ۱۴۰۲ (2023) فقیرتر از گذشته شده است، فقری که اکنون در بیشتر شاخص‌ها و داده‌های اقتصادی به وضوح دیده می‌شود.
