آنچه در این مطلب می خوانید
بر اساس گزارش “چشمانداز طلای ۲۰۲۵” شورای جهانی طلا (World Gold Council – WGC)، سال ۲۰۲۴ با رکوردشکنی قیمت طلا همراه بود. این فلز گرانبها با تأثیر عواملی همچون جریانهای قوی سرمایه به صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله طلا (ETF) و تقاضای بازار خارج از بورس (OTC)، بیش از ۲۸ درصد افزایش قیمت به دلار آمریکا را تجربه کرد و به طور میانگین ۲۲ درصد بالاتر از سال ۲۰۲۳ معامله شد.
عملکرد طلا در سایر ارزها نیز به همین اندازه چشمگیر بود. شورای جهانی طلا خاطرنشان کرد که این فلز گرانبها در طول سال به ۴۰ رکورد جدید دست یافت و تقاضای کل طلا در سهماهه سوم برای نخستین بار از مرز ۱۰۰ میلیارد دلار عبور کرد.
شورای جهانی طلا: رشد معتدل طلا در سال ۲۰۲۵ پیشبینی میشود
شورای جهانی طلا (WGC) توضیح میدهد که بر اساس اجماع بازار در مورد متغیرهای کلان کلیدی مانند تولید ناخالص داخلی، بازدهیها و تورم، پیشبینیها نشاندهنده رشد مثبت قیمت اما بسیار ملایمتر برای طلا در سال ۲۰۲۵ است.
شورای جهانی طلا اعلام میکند که افزایش تقاضای بالاتر از حد انتظار بانکهای مرکزی یا وخامت سریع شرایط مالی که منجر به جریان سرمایه به سمت داراییهای امن شود، میتواند موجب رشد بیشتر قیمت طلا شود. در مقابل، بازگشت سیاستهای پولی انقباضی و افزایش نرخ بهره احتمالاً چالشهایی ایجاد خواهد کرد.
این شورا همچنین تاکید میکند که نقش چین در بازار طلا کلیدی خواهد بود. در حالی که مصرفکنندگان چینی به حاشیه رانده شدهاند، سرمایهگذاران همچنان حمایت کردهاند. با این حال، این پویایی به تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم تجارت، محرکهای اقتصادی و برداشت از ریسک وابسته است.
تقاضای بانکهای مرکزی و نقش چین در بازار
جان رید (John Reade)، استراتژیست ارشد بازار درشورای جهانی طلا، خاطرنشان میکند که خرید بانکهای مرکزی در طول سال ۲۰۲۴ چشمگیر باقی ماند. همچنین تقاضای قابلتوجه از بازارهای نوظهور، به ویژه در نیمه اول سال، برای سرمایهگذاری و خرید جواهرات از چین، در ابتدای سال مشاهده شد.
یکی از عوامل اصلی رکوردشکنی قیمت طلا، اقدامات بانکهای مرکزی برای تنوعبخشی به ذخایر ارزی خود بهدور از دلار آمریکا در بازارهای بزرگ نوظهور از جمله چین، روسیه و ترکیه بوده است. هوگو پینار (Hugo Pienaar)، اقتصاددان ارشد شورای مواد معدنی آفریقای جنوبی، توضیح میدهد که این فرایند تنوعبخشی ذخایر شامل خرید چشمگیر طلا نیز شده است.
خرید طلا توسط بانکهای مرکزی و تأثیرات آن بر بازار
هوگو پینار (Hugo Pienaar) در ادامه گفت:
«خرید طلا توسط بانکهای مرکزی تابعی از تمایل کشورها برای کاهش وابستگی بیش از حد به داراییهای دلاری، به ویژه در شرایط افزایش تنشهای ژئوپلیتیکی است. در نتیجه، شاهد تقاضای بالا برای طلای فیزیکی بودهایم. در واقع، خرید طلا توسط بانکهای مرکزی در سال ۲۰۲۲ به رکورد تاریخی رسید و در سال ۲۰۲۳ نیز نزدیک به همان سطح باقی ماند.»
شورای جهانی طلا (WGC) میگوید که بانکهای مرکزی همچنان «بخش مهمی از معما» در سال جاری خواهند بود و تأکید میکند که تقاضای بانکهای مرکزی در صورت باقی ماندن در سطح مطلوب، همچنان باعث افزایش قیمت طلا خواهد شد.
روند تقاضای بانکهای مرکزی و پیشبینیها برای ۲۰۲۵
شورای جهانی طلا توضیح میدهد که خرید طلا توسط بانکهای مرکزی بر اساس سیاستها هدایت میشود و پیشبینی آن دشوار است. با این حال، نظرسنجیها و تحلیلها نشان میدهند که روند فعلی ادامه خواهد داشت. از نظر این شورا، تقاضایی بیش از ۵۰۰ تن – که تقریباً معادل روند بلندمدت است – همچنان تأثیر مثبتی بر عملکرد طلا خواهد داشت. این شورا پیشبینی میکند که تقاضای بانکهای مرکزی در سال ۲۰۲۵ از این سطح فراتر رود. با این حال، کاهش تقاضا به زیر این سطح میتواند فشارهای بیشتری بر قیمت طلا وارد کند.
نرخ بهره، دلار آمریکا و تأثیرات بر قیمت طلا
جان رید (John Reade) توضیح میدهد که عملکرد قیمت طلا به جهتگیری نرخ بهره در ایالات متحده و سایر کشورهای غربی، و همچنین به قدرت یا ضعف دلار آمریکا در برابر ارزهای اصلی بستگی دارد.
وی خاطرنشان میکند که از زمان اعلام نتایج انتخابات ایالات متحده، دلار آمریکا تقویت شده است، که این یکی از دلایل «اصلاح» قیمت طلا از بالاترین رکوردهای تاریخی آن بوده است.
تأثیر قدرت دلار و نرخ بهره بر قیمت طلا
جان رید (John Reade) میگوید:
«اگر قدرت دلار آمریکا ادامه یابد، این موضوع یک مانع برای طلا خواهد بود. اما اگر نرخهای بهره کاهش یابد و دلار کمی تضعیف شود، این امر میتواند به افزایش قیمت طلا در سال ۲۰۲۵ کمک کند.»
طلا به عنوان دارایی امن تأیید شد
هوگو پینار (Hugo Pienaar) توضیح میدهد که افزایش عدم اطمینان و آشفتگی در سطح جهانی – ناشی از عواملی مانند تشدید تنشها در خاورمیانه، جنگ جاری روسیه و اوکراین، و نگرانیهای دورهای درباره تهاجم چین به تایوان – شرایطی مساعد برای طلا ایجاد کرده و جایگاه آن را به عنوان یک دارایی امن تقویت کرده است.
وی معتقد است که اضطراب عمومی در مورد تنشهای ژئوپلیتیکی، عدم اطمینان در مورد سیاستهای اقتصادی پس از انتخابات آمریکا، و آغاز کاهش نرخ بهره توسط بانکهای مرکزی کشورهای توسعهیافته، تقاضای سرمایهگذاران برای طلا را تقویت کرده است.
پینار اضافه میکند:
«طلا یک دارایی بدون بهره است، به این معنی که نرخ بهره پایینتر معمولاً به نفع طلا است. به ویژه اکنون که دونالد ترامپ در سال ۲۰۲۵ به کاخ سفید بازگشته، از آن جا که بسیاری از بانکهای مرکزی غیرآمریکایی نگران سیاستهای ترامپ هستند، ممکن است احساس کنند که مجبورند به خرید طلا ادامه دهند.»
تأثیر ترامپ و تورم بر چشمانداز طلا
پینار عقیده دارد که هرچند تقویت دلار آمریکا پس از پیروزی ترامپ در ابتدا فشار زیادی بر قیمت طلا وارد کرد، چشمانداز طلا همچنان مثبت باقی مانده است. وی خاطرنشان میکند که هیچ وقت روشن نیست که قیمت طلا چطور به تورم جهانی بالاتر واکنش نشان میدهد.
تأثیر سیاستهای ترامپ بر تورم و تقاضای طلا
هوگو پینار (Hugo Pienaar) توضیح میدهد:
«اگر ترامپ تهدیدهای خود مبنی بر افزایش چشمگیر تعرفههای وارداتی بر کالاهای چینی و غیرچینی را عملی کند، ریاست جمهوری او میتواند منجر به افزایش تورم شود. علاوه بر این، جلوگیری از مهاجرت به ایالات متحده توسط ترامپ عرضه نیروی کار در آمریکا را کاهش داده و هزینههای نیروی کار را افزایش خواهد داد. این امر نیز تورمزا خواهد بود، یا حداقل سرعت کاهش تورم در جهت هدف ۲ درصدی بانک مرکزی فدرال آمریکا (Federal Reserve Bank) را کند خواهد کرد.»
تأثیر مثبت ریاست جمهوری ترامپ بر تقاضای طلا
جان رید (John Reade) عقیده دارد که انتخاب ترامپ به عنوان رئیسجمهور آمریکا احتمالاً در میانمدت تا بلندمدت تأثیر مثبتی بر تقاضای طلا خواهد داشت.
وی توضیح میدهد که دارندگان بینالمللی داراییهای دلاری، مانند بانکهای مرکزی، ممکن است به دلیل نگرانیها یا انتظارات از افزایش استفاده ابزاری از دلار توسط دولت ترامپ، انگیزه بیشتری برای فاصله گرفتن از دلار آمریکا و داراییهای دلاری پیدا کنند.
سیاستهای اقتصادی ترامپ و تأثیر آن بر اقتصاد آمریکا و بازار طلا
رید اضافه میکند که احتمالاً کاهش مالیات، افزایش هزینههای دولتی در برخی حوزهها و رشد اقتصادی پایینتر در دوران ریاست جمهوری ترامپ رخ خواهد داد، که این مسئله نتیجه برخی سیاستهای اقتصادی و سیاسی است که او در طول کارزار انتخاباتی خود مطرح کرده بود.
وی همچنین خاطرنشان میکند که اعمال تعرفه بر واردات و اخراج میلیونها مهاجر غیرقانونی یا بدون مدرک میتواند تأثیر منفی بر اقتصاد آمریکا داشته باشد، در حالی که کاهش مالیات باعث افزایش کسری بودجه خواهد شد.
رید توضیح میدهد:
«یکی از انگیزههای اصلی افراد ثروتمند برای خرید طلا، نگرانی در مورد اندازه بدهی ملی آمریکا و کسری بودجه سالانه است. هر دو این موارد احتمالاً در دوران ریاست جمهوری ترامپ افزایش خواهند یافت، و انتظار دارم که تقاضای بیشتری از سوی افرادی که به دنبال حفاظت از خود در برابر سیاستهای اقتصادی آمریکا هستند، مشاهده شود. فکر میکنم سالی پیش رو داریم که اقدامات اقتصادی و سیاسی ایالات متحده تأثیر بیشتری بر طلا نسبت به دو یا سه سال گذشته خواهند داشت.»
تأثیرات محلی بر صنعت طلا
اسون لونشه (Sven Lunsche)، معاون امور شرکتی شرکت گلد فیلدز (Gold Fields)، تأکید میکند که خرید طلا توسط بانکهای مرکزی و نوسانات سیاسی، به جای محیط اقتصادی جهانی، عوامل اصلی افزایش اخیر قیمت طلا بودهاند.
روند بازار و تأثیر بر قیمت طلا
در حالی که نرخ بهره پایینتر معمولاً برای طلا عاملی منفی در نظر گرفته میشود، روندهای فعلی بازار این الگو را منعکس نمیکنند. قیمتهای بالای طلا همراه با ثبات ارزش رند (Rand) باعث افزایش قیمت طلا بر حسب رند شده است که تأثیر مثبتی بر معدنکاران طلای آفریقای جنوبی داشته است.
لونشه اضافه میکند که تعرفههای بالاتر ایالات متحده به احتمال زیاد تأثیر مستقیمی بر قیمت طلای رند نخواهد داشت. او خاطرنشان میکند که در حالی که دلار قویتر میتواند منجر به گرانتر شدن کالاهای وارداتی شود، این تأثیر احتمالاً محدود خواهد بود.
چالشهای صنعت طلا در آفریقای جنوبی
با وجود این که معادن اصلی طلای آفریقای جنوبی به طور کارآمد اداره میشوند و باید از قیمت بالای طلا سود ببرند، تولید کلی در حال کاهش است چون معادن عمیقتر شده و هزینههای نیروی کار و خدمات عمومی افزایش یافته است.
لونشه توضیح میدهد که این امر به کاهش حاشیه سود و کاهش عیار اقتصادی معادن منجر شده است، به طوری که بسیاری از ذخایر معدنی با وجود قیمت بالای طلا از نظر اقتصادی غیرقابل استخراج شدهاند. وی همچنین به کمبود فزاینده مهارتها در بخش معدن طلای آفریقای جنوبی اشاره میکند که بر تولید تأثیر منفی گذاشته است.
استراتژیهای گلد فیلدز
لونشه عقیده دارد که قیمت ذخیره معدنی شرکت گلد فیلدز (Gold Fields)، یعنی ۱۵۰۰ دلار در هر اونس، سطح قیمتی است که شرکت برای ارزیابی اقتصادی ذخایر طلای خود استفاده میکند و این قیمت مبنای برنامهریزی تجاری معادن شرکت برای سالهای آینده است.
او خاطرنشان میکند که قیمت بالای طلا در دو سال گذشته تأثیر مثبتی بر عملکرد مالی گلد فیلدز داشته است، به طوری که جریان نقدی آزاد قابلتوجهی ایجاد کرده، ترازنامه شرکت را تقویت نموده و امکان پرداخت سود زیاد به سهامداران را فراهم کرده است.
نگرانیها و رویکردهای آینده
لونشه میگوید:
«با این حال، ما میدانیم که قیمت مطلوب طلا و حمایت از نرخ ارز پایدار نخواهد بود. ما متعهد به ساخت کسبوکاری مقاوم هستیم که ارزش پایدار برای ذینفعان، شامل بازده رقابتی برای سهامداران، در طول چرخههای قیمتی، ایجاد کند. راهحل این مسئله، اداره مؤثرتر گروه و معادن ما است، چون تورم بالا در صنعت طی سالهای اخیر شروع به فرسایش حاشیه سود و ارزش داراییها کرده است.»