هشدار درباره وضعیت بحرانی محیط‌زیست ایران؛ ۴۳ درصد از تالاب‌ها در معرض خشکی

شینا انصاری، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران، روز پنجشنبه، ۳۰ ژانویه ۲۰۲۵ (۱۱ بهمن ۱۴۰۳) درباره وضعیت بحرانی محیط‌زیست کشور هشدار داد و اعلام کرد که ۴۳ درصد از تالاب‌های ایران در معرض خشک شدن قرار دارند و به کانون‌های گرد و غبار تبدیل شده‌اند.

شینا انصاری

به گزارش وب‌سایت دولتی دیدبان ایران، انصاری در بازدید خود از استان اصفهان اظهار داشت که با وجود بحران شدید کمبود آب در ایران، توسعه صنایع و کشاورزی در حوضه آبریز زاینده‌رود و سایر مناطق با مصرف بالای آب ادامه یافته است.

بحران زیست‌محیطی در سراسر ایران

انصاری توضیح داد که دهه‌ها بی‌توجهی به مسائل زیست‌محیطی، ایران را در شرایط بحرانی قرار داده است. این بحران نه‌تنها در اصفهان، بلکه در تمام ۳۱ استان کشور (به‌جز گیلان) به چشم می‌خورد.

وی همچنین خاطرنشان کرد که:

  • استان کرمان و دشت رفسنجان بیشترین میزان فرونشست زمین را تجربه می‌کنند.
  • از نظر وسعت فرونشست، استان خراسان رضوی بیشترین آسیب را دیده است.
  • اصفهان از نظر فرونشست زمین در مناطق مسکونی و شهری، در رتبه نخست کشور قرار دارد.

خشک شدن تالاب‌ها و عدم اجرای قوانین آبی

سال گذشته، خبرگزاری تسنیم، وابسته به دولت، درباره پیامدهای خشک شدن تالاب‌ها هشدار داده و اعلام کرده بود:

عدم تخصیص حق‌آبه‌های زیست‌محیطی و خشک شدن تالاب‌ها در حالی رخ می‌دهد که طبق قانون جامع آب، تأمین حق‌آبه‌های زیست‌محیطی باید پس از نیازهای شرب و بهداشت و پیش از مصارف کشاورزی و صنعتی در اولویت قرار گیرد. اما در عمل، این قانون اجرا نمی‌شود.”

نقش مداخلات انسانی در بحران تالاب‌های ایران؛ هشدار درباره مدیریت نادرست منابع آبی

مسعود باقرزاده کریمی، معاون امور تالاب‌ها و پارک‌های ملی در سازمان حفاظت محیط‌زیست، روز ۲ آگوست ۲۰۲۴ (۱۲ مرداد ۱۴۰۳) اعلام کرد:

مداخله انسانی عامل اصلی خشک شدن تالاب‌هاست و خشکسالی تنها یک عامل کمکی محسوب می‌شود.”

نابودی تالاب‌ها؛ بی‌توجهی دولت به نقش حیاتی اکوسیستم

طبق این گزارش، تخریب تالاب‌ها و بی‌توجهی دولت به نقش آن‌ها در اکوسیستم در حالی ادامه دارد که ایران خود یکی از بنیان‌گذاران روز جهانی تالاب‌ها محسوب می‌شود.

با امضای کنوانسیون رامسر در ۲ فوریه ۱۹۷۱ (۱۳ بهمن ۱۳۴۹) در شهر رامسر، قدیمی‌ترین معاهده بین‌المللی در زمینه حفاظت از تالاب‌ها و تنوع زیستی شکل گرفت و ایران نقش کلیدی در این توافق داشت.

نقش حیاتی تالاب‌ها در حفظ محیط‌زیست

تالاب‌ها در فرآیندهای مهم زیست‌محیطی نقش اساسی دارند، از جمله:

  • تولید اکسیژن
  • ذخیره و تصفیه آب
  • جذب و ذخیره‌سازی کربن
  • تولید مواد مغذی
  • ثبات و تثبیت خاک

ایران در میان ۲۵ کشور با شدیدترین بحران آبی

در گزارشی که در مارس ۲۰۲۴ (اسفند ۱۴۰۲) منتشر شد، مؤسسه منابع جهانی (WRI) ایران را یکی از ۲۵ کشور با شدیدترین کمبود و تنش آبی معرفی کرد. این گزارش دهه‌ها مدیریت نادرست منابع آب و استفاده ناپایدار از آب در کشاورزی را دلایل اصلی بحران آبی ایران عنوان کرده است.