آنچه در این مطلب می خوانید
در حالی که ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران، و تیم اقتصادی دولت، منتقدان را به ناآگاهی و ساختگی بودن آمار متهم می‌کنند، فرشاد مؤمنی، اقتصاددانی که تناقض‌های دولت را برجسته می‌کند، آمار ارائه شده توسط دولت را «ساختگی» خوانده و بیان کرده است که ادامه این روند منجر به ضعف بیشتر اقتصادی و «فرسایش مشروعیت» خواهد شد.
مؤمنی به خبرگزاری نیمه‌رسمی ایلنا گفت:
“آسیب‌پذیری کشور در برابر فقر افزایش یافته است و در دوره‌ای سه ساله در پایان دهه ۲۰۱۰، اندازه جمعیت فقیر ایران سه برابر شده است.”
مؤمنی، که آمار ساختگی ارائه شده را مورد نقد قرار داد، به ادعاهای رشد کیفیتی در سه سال گذشته توسط سخنگوی دولت اشاره کرد و گفت: “انکار و نادیده گرفتن مشکلات آن‌ها را حل نمی‌کند.”
همزمان، جبار کوچکی نژاد، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس (Majlis)، در تاریخ ۲۷ فروردین ۱۴۰۲ (April 16) به وبسایت خبر آنلاین گفت که “تحلیل‌ها و آمار ارائه شده توسط تیم اقتصادی دولت غیرواقعی است.”
کوچکی نژاد، با اشاره به دستکاری آمار دولتی و ناکارآمدی تیم اقتصادی، خواستار اخراج تمام افراد از معاون رئیس‌جمهور تا تمامی وزرا، مشاوران و مدیران اقتصادی دولت شد.
با این حال، دولت همچنان به مسیر خود ادامه می‌دهد و در پی همسو کردن نمایندگان مجلس با خود است. در این راستا، پس از افزایش نوسانات نرخ ارز و ثبت رکوردی ۷۰۰,۰۰۰ ریال برای یک دلار، معاون پارلمانی رئیسی اظهارات و انتقادات نمایندگان مجلس را که خلاف پیش‌بینی‌های کارشناسان اقتصادی و بیانات صریح مدیران بانک مرکزی بود، بی‌اساس دانست و از آن‌ها خواست به «آمار دولتی» در نظرات‌شان استناد کنند.
در بیانیه‌ای، این معاون پارلمانی به منتقدان دولت و نمایندگانی که از «دستکاری آماری» دولت گزارش داده‌اند حمله کرد و گفت:
“کاش چنین افرادی از آموزش‌های سواد رسانه‌ای بهره‌مند می‌شدند تا بدانند که ایجاد تردید در آمار رسمی کشور یکی از ترفندهای رسانه‌های مخالف برای جلوگیری از بازی ناخواسته در پازل رسانه‌ای دشمن است.”
معاون پارلمانی رئیسی نیز منتقدان را به اظهارات آیت الله سید علی خامنه‌ای، رهبر انقلاب اسلامی، ارجاع داد و نوشت: “چگونه یک عضو محترم مجلس که باید از قطعنامه‌ها و اقدامات آگاه باشد، از آمار رسمی کشور بی‌خبر است یا وانمود به بی‌خبری می‌کند و از تأکید رهبری در انتشار دستاوردهای مثبت دولت و نظام و تقویت امید و اجتناب از ایجاد ناامیدی در میان مردم بی‌خبر است؟”
تحلیلگران اقتصادی بر این باورند که این معاون به طور واضح کسانی را هدف قرار داده است که آمار دولت را در برابر آیت الله سید علی خامنه‌ای زیر سوال برده‌اند تا با ایجاد فضای ترس از پیامدهای امنیتی، ادامه زیر سوال بردن آمار را متوقف کند.
این روند در اقتصاد و تلاش‌های دولت برای هم‌راستا کردن کارشناسان و نمایندگان مجلس در انتشار آمار ساختگی در حالی است که سید ابراهیم رئیسی در آوریل ۲۰۱۳ در جلسه‌ای با فعالان اقتصادی گفت: “ما به دنبال دستکاری آماری در اقتصاد نیستیم؛ هر چه ارقام شفاف‌تر باشند، مردم بهتر می‌توانند در فعالیت‌های اقتصادی شرکت کنند.”
این اظهارات ابراهیم رئیسی در واقع پاسخی به انتقاداتی بود که در سال ۲۰۲۲ به اوج رسیده بود و دستکاری آماری یکی از محورهای اصلی آن انتقادات بود.
انتقاد از دستکاری آماری دولت تا حدودی به جنگ رسانه‌ای بین خبرگزاری مجلس (ایکانا) که تحت نظارت مجلس است، و خبرگزاری رسمی دولت، ایرنا، تبدیل شد.
بر این اساس، در جنگ رسانه‌ای بین ایرنا و ایکانا، این دستکاری آماری بیشتر آشکار شد، و ایکانا ایرنا را به ساختگی بودن آمار برای دولت متهم کرد.
با این حال، این دستکاری آماری نیز منجر به جدل‌ها و ناسازگاری‌هایی شد. در این رابطه، در یک مورد، علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت، در تاریخ ۲۳ اسفند ۱۴۰۱ (March 14, 2023) گفت: بیش از ۲۰۰۰ کارخانه مانند نساجی مازندران، هپکو و فولاد بافق امسال به بهره‌برداری رسیده‌اند.
با این حال، رئیسی بدون اطلاع از آمار ارائه شده توسط سخنگوی خود، یک هفته بعد اعلام کرد که تعداد کارخانه‌های احیا شده در سال ۱۴۰۱ «بیش از ۳۰۰۰ عدد» بوده است.
