آنچه در این مطلب می خوانید
“ما نیاز داریم حساب بانکی شما را بررسی کنیم، بنابراین پس‌اندازتان را به شمش طلا تبدیل کنید”: جملاتی مانند این در نوع جدیدی از کلاهبرداری که افراد مسن در سراسر ژاپن را هدف قرار داده، استفاده می‌شوند.
پلیس در حال صدور هشدارهایی درباره این نوع کلاهبرداری‌ها است که اغلب به دلیل دخالت طلا ارزش بالایی دارند. اما چرا به قربانیان دستور داده می‌شود که پس‌انداز خود را به طلا تبدیل کنند؟ به نظر می‌رسد هم میل کلاهبرداران به فرار از دست بازرسان و هم شرایط ناپایدار جهانی که باعث شده طلا به عنوان یک سرمایه‌گذاری ایمن دیده شود، در این موضوع نقش دارند.
“دستور بازداشت” از طریق پیام‌رسان Line
در ۱۵ جولای (25 تیر)، تلفن خانه زنی در دهه هفتاد زندگی‌اش در ناحیه ناکامورا شهر ناگویا زنگ خورد. فردی که خود را نماینده یک شرکت مخابراتی معرفی کرد، گفت: «پلیس به ما گفته تا سرویس تلفن همراه شما را لغو کنیم.»
زن نمی‌دانست منظور او چیست و هنوز از این تماس مضطرب بود که تماس دیگری دریافت کرد، این بار از فردی که ادعا می‌کرد پلیس است. او گفت: «برای شما حکم بازداشت صادر شده است.» سپس تصویری از حکم بازداشت با نام او به حسابی که در پیام‌رسان Line ارائه داده بود، ارسال شد. گزارش شده است که آن فرد به او دستور داده: «پلیس قرار است در پشت پرده حساب‌های بانکی شما را بررسی کند. پول موجود در حساب‌هایتان را به طلا تبدیل کنید.»
این زن در حالتی وحشت‌زده، پس‌انداز خود را برداشت و از آن برای خرید یک شمش طلا به وزن 1.3 کیلوگرم به ارزش حدود 17.7 میلیون ین (تقریباً 124,000 دلار) از یک جواهرفروشی استفاده کرد. پنج روز بعد، فردی با او تماس گرفت و پس از گذاشتن شمش طلا روی درب منزل طبق دستور، طلا ناپدید شد.
از ماه جولای در استان آیچی، حداقل چهار مورد مشابه رخ داده است. در هر مورد، قربانی افراد مسن بوده‌اند و مبالغ نقدی از دست‌رفته از 2.5 میلیون ین تا 20 میلیون ین (تقریباً 17,500 تا 140,000 دلار) متغیر بوده است. قربانیان همچنین در مناطق دیگری از جمله استان‌های میازاکی و اوزاکا تأیید شده‌اند. در ۱۲ سپتامبر (22 شهریور)، پلیس متروپولیتن (MPD) اعلام کرد که سه تبعه تایوانی را به اتهام کلاهبرداری از مردی در دهه هفتاد زندگی در کیوتو که شمش‌های طلایی به ارزش 115 میلیون ین (تقریباً 808,000 دلار) از دست داده، بازداشت کرده است.
هدف آنها ممکن است فرار از تاکتیک‌های پلیس باشد
در موارد مشابه کلاهبرداری تا کنون، کلاهبرداران از قربانیان خواسته‌اند پول خود را به حساب‌های مشخصی انتقال دهند یا از طریق ترفندهای مختلف دفترچه‌ها و کارت‌های بانکی آنها را به‌دست آورده و با استفاده از دستگاه‌های خودپرداز پول برداشت کرده‌اند. پس چرا ترفند تبدیل پول به طلا اکنون بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
یک مقام ارشد پلیس خاطرنشان کرد که مجرمان به دنبال فرار از تاکتیک‌های متداولی هستند که برای مقابله با کلاهبرداری استفاده می‌شود. در مکان‌هایی مانند بانک‌ها و فروشگاه‌های زنجیره‌ای، کارکنان آموزش دیده‌اند که به دقت به افرادی که سعی در برداشت مبالغ زیاد پول دارند یا هنگام استفاده از دستگاه خودپرداز در حال صحبت با تلفن هستند، توجه کنند و واکنش نشان دهند. این مقام افزود: «اما اگر کسی بگوید، ‘من پولم را به طلا تبدیل می‌کنم’، تشخیص این که آیا این یک کلاهبرداری است، دشوارتر است.»
با ارزش بالای جهانی، طلا به عنوان دارایی امنی برای سرمایه‌گذاری در نظر گرفته می‌شود
یکی دیگر از عوامل پشت گسترش این نوع کلاهبرداری‌ها، افزایش سریع ارزش طلا است. با توجه به شرایط اخیر و جاری بین‌المللی که به نگرانی‌های مالی جهانی دامن زده است، از جمله همه‌گیری ویروس کرونا، حمله روسیه به اوکراین و وخامت اوضاع در خاورمیانه، طلا به عنوان یک گزینه امن برای سرمایه‌گذاری تلقی شده و از سال ۲۰۱۹ به بعد به گزینه‌ای پرطرفدارتر تبدیل شده است.
در ۱ آگوست (11 مرداد)، قیمت واحد یک اونس تروا (تقریباً ۳۱ گرم) طلا در میانگین صنعتی داو جونز برای اولین بار از ۲,۵۰۰ دلار عبور کرد. همچنین، قیمت خرده‌فروشی شمش طلا در شرکت Tanaka Kikinzoku Kogyo مستقر در توکیو در ۱۷ جولای (27 تیر) به رکورد ۱۳,۸۷۹ ین (تقریباً ۹۸ دلار) به ازای هر گرم رسید، که بیش از هشت برابر ارزش آن نسبت به ۲۰ سال پیش است.
یکی دیگر از مقامات ارشد پلیس خاطرنشان کرد:
«طلا را می‌توان در هر نقطه از جهان فروخت و اگر آن را نقد کنید، اکنون احتمال خوبی وجود دارد که سود بیشتری نیز به دست آورید.»
افزایش تعداد موارد مرتبط با طلا
در گذشته نیز گاهی مواردی مرتبط با طلا رخ داده است. در شهر دایسن، استان آکیتا، در جولای ۲۰۱۹، یک زن مسن در کلاهبرداری ۹۲ میلیون ین (حدود ۶۴۷,۰۰۰ دلار) طلا از دست داد. در ژانویه ۲۰۲۲، یک شهروند مسن در ناحیه میناتو توکیو فریب خورد و ۴ کیلوگرم شمش طلا به ارزش ۳۲ میلیون ین (حدود ۲۲۵,۰۰۰ دلار) را از دست داد.
طبق گزارش مرکز ملی امور مصرف‌کنندگان ژاپن، در سال‌های اخیر مواردی از “خرید اجباری” افزایش یافته است که در آن افراد به بهانه خرید کالاهای بلااستفاده، فلزات گرانبها و اقلام دیگر را به زور از قربانیان خریداری می‌کنند. تعداد مشاوره‌ها درباره این اقدامات از ۶,۹۲۵ مورد در سال مالی ۲۰۲۱ به ۷,۷۳۳ مورد در سال مالی ۲۰۲۲ و ۸,۶۰۶ مورد در سال مالی بعدی افزایش یافت.
‘هرگز فریب نخورید‘
توشی‌هیرو اوچیدا (Toshihiro Uchida)، استاد مدعو اقتصاد کلان در دانشگاه چوکیو (Chukyo University)، اظهار داشت:
«’خرید اضطراری طلا’ همچنان ادامه دارد. به نظر می‌رسد گروه‌های کلاهبرداری به افزایش پایدار قیمت طلا توجه کرده‌اند، که بخشی از آن به دلیل ضعف ین است.»
او افزود: «بسیاری از سالمندان می‌گویند که در گذشته در طلا سرمایه‌گذاری کرده‌اند. اگرچه روش‌هایی برای متقاعد کردن آنها به تبدیل پس‌انداز خود به دارایی‌های رمزارزی (ارزهای مجازی) وجود دارد، اما احتمالاً موانع کمتری برای خرید طلا وجود دارد.»
یک بازرس ارشد تأکید کرد: «پلیس هرگز به شما تصویری از حکم بازداشت را در اپلیکیشن Line نشان نمی‌دهد یا از شما نمی‌خواهد که پس‌انداز خود را به شمش طلا تبدیل کنید. هرگز فریب نخورید.»
