خطرات ژئوپلیتیکی بار دیگر افزایش یافته‌اند (به نمودار 1 مراجعه کنید). حمله فرامرزی به اوکراین در اوایل ماه آگوست، که به دنبال آن بزرگ‌ترین حمله هوایی روسیه از زمان آغاز جنگ رخ داد، باعث تشدید درگیری‌ها شد. همچنین، ترور رهبران سیاسی حماس و حزب‌الله و اقدامات انتقامی متعاقب آن، به شدت تنش‌های ژئوپلیتیکی در خاورمیانه را افزایش داده است.

موج انفجارها در لبنان و اعلام اسرائیل مبنی بر “مرحله جدید جنگ” نیز نگرانی‌های ژئوپلیتیکی تازه‌ای را در منطقه ایجاد کرده است.

نمودار 1: میانگین متحرک پنج روزه شاخص ریسک ژئوپلیتیکی (GPR).
نمودار 1: میانگین متحرک پنج روزه شاخص ریسک ژئوپلیتیکی (GPR).

شاخص ریسک ژئوپلیتیک (GPR) نشان‌دهنده افزایش دوره‌های متناوبی است که در آن ریسک‌های ژئوپلیتیکی بالا می‌رود؛ دوره‌هایی که در سه سال گذشته به‌ ویژه برای سرمایه‌گذاران چالش‌برانگیز بوده‌اند.

تا این لحظه در سال ۲۰۲۴، شاخص GPR ۱۵ جهش را ثبت کرده است — روزهایی که این شاخص بیش از ۱۰۰ درصد افزایش یافته است — که ناشی از تنش‌ها در جنگ روسیه و اوکراین و تحولات خاورمیانه بوده است. این در حالی است که در سال ۲۰۲۳، ۳۱ جهش، در سال ۲۰۲۲، ۲۰ جهش و در سال ۲۰۲۱، ۴۱ جهش ثبت شده است.

داده‌های تاریخی نشان می‌دهند که وقتی ریسک‌های ژئوپلیتیکی بالا باقی می‌مانند (معمولاً بالای ۱۰۰)، بازار سهام جهانی آسیب می‌بیند — این موضوع با همبستگی منفی بین شاخص GPR و بازدهی سهام جهانی تأیید می‌شود (به نمودار ۲ مراجعه کنید).

در حال حاضر، همبستگی بین شاخص GPR و شاخص نوسانات Cboe (VIX) به سمت رکورد بالایی پیش می‌رود.

نمودار 2: شاخص میانگین GPR و همبستگی با VIX
نمودار 2: شاخص میانگین GPR و همبستگی با VIX

در واقع، ریسک‌های ژئوپلیتیکی مدتی است که در اولویت ذهنی سرمایه‌گذاران نهادی قرار دارند. بر اساس نتایج یک نظرسنجی که سال گذشته انجام دادیم، تحولات ژئوپلیتیکی و درگیری‌های منطقه‌ای به‌عنوان سومین و چهارمین روند بزرگ تأثیرگذار بر تصمیمات سرمایه‌گذاری توسط سرمایه‌گذاران جهانی، از جمله مشاوران مالی استرالیایی، شناسایی شده‌اند (به نمودار ۳ مراجعه کنید). همچنین، بی‌ثباتی ژئوپلیتیکی یکی از نگرانی‌های اصلی بانک‌های مرکزی جهانی در مدیریت ذخایر ارزی است.

نمودار 3: کدام یک از موارد فوق دو روند اصلی جهانی هستند که در حال حاضر بر سرمایه‌گذاری‌ها تأثیر می‌گذارند؟
نمودار 3: کدام یک از موارد فوق دو روند اصلی جهانی هستند که در حال حاضر بر سرمایه‌گذاری‌ها تأثیر می‌گذارند؟

پیامدهای تخصیص دارایی

دارایی‌های اصلی تاکنون در سال جاری چگونه عمل کرده‌اند؟

طلا عملکرد بهتری داشته و تاکنون قیمت آن ۲۸ درصد افزایش یافته است (به نمودار ۴ مراجعه کنید). سهام جهانی نیز نتایج قابل‌توجهی داشته‌اند – در حالی که سهام آمریکا ۲۰ درصد رشد کرده، شاخص ASX 300 (استرالیا) نیز ۸ درصد افزایش را تجربه کرده است که عمدتاً تحت تأثیر عواملی مانند چشم‌انداز کاهش نرخ بهره جهانی در آینده بوده است.

اما با نگاهی دقیق‌تر، هنگامی که ریسک‌های ژئوپلیتیکی در ماه‌های آوریل و آگوست افزایش یافتند، سهام کاهش پیدا کرد – تحت تأثیر عواملی مانند تشدید تنش‌های ژئوپلیتیکی – و قیمت طلا افزایش بیشتری پیدا کرد.

نمودار 4: عملکرد دارایی‌های شاخص شده تا به امروز در سال 2024 بر اساس شاخص‌های مختلف. ارزش 100 = 1 ژانویه 2024
نمودار 4: عملکرد دارایی‌های شاخص شده تا به امروز در سال 2024 بر اساس شاخص‌های مختلف. ارزش 100 = 1 ژانویه 2024

در تقریباً هر هفته‌ای که شاخص GPR بیش از ۱۰۰ درصد افزایش یافت، طلا بازدهی مثبتی داشت. طلا به‌طور میانگین در این جهش‌ها ۱.۶ درصد بازدهی هفتگی ثبت کرد، در حالی که سهام جهانی به‌طور متوسط ۰.۸ درصد کاهش یافت.

تحلیل‌های قبلی ما نشان می‌دهند که ریسک‌های ژئوپلیتیکی به عنوان یک متغیر آماری مهم، عملکرد طلا را تحت تأثیر قرار می‌دهند (به نمودار ۵ مراجعه کنید).

مدل ماهانه «Gold Return Attribution Model» (GRAM) نشان می‌دهد که ریسک‌های ژئوپلیتیکی تاکنون ۴.۳ درصد از بازدهی طلا در سال جاری را به خود اختصاص داده‌اند. علاوه بر این، تحقیقات ما نشان می‌دهد که هر افزایش ۱۰۰ واحدی در شاخص GPR با ۲.۵ درصد افزایش قیمت طلا همراه است.

نمودار 5: نتایج ماهانه GRAM
نمودار 5: نتایج ماهانه GRAM

طلا به عنوان یک پوشش مؤثر در برابر ریسک‌های ژئوپلیتیکی

ایجاد یک سبد سرمایه مقاوم، همواره یکی از موضوعات مورد بررسی سرمایه‌گذاران بوده است. ما معتقدیم یکی از کلیدهای ایجاد این مقاومت، آماده شدن برای «ناشناخته‌های ناشناخته» است.

در حالی که سناریوهایی مانند رشد اقتصادی جهانی را می‌توان از داده‌های اقتصادی استنباط کرد، ریسک‌های ژئوپلیتیکی معمولاً ناگهانی و غیرقابل‌پیش‌بینی هستند. این تنش‌های ژئوپلیتیکی اغلب منجر به آشفتگی در بازارهای مالی می‌شوند و به سبدهای سرمایه آسیب می‌زنند.

هنگامی که بررسی می‌کنیم دارایی‌های مختلف چگونه به جهش‌های ناگهانی ریسک ژئوپلیتیکی واکنش نشان می‌دهند، عملکرد قوی طلا در چنین شرایطی آشکار می‌شود. ما به این نتیجه می‌رسیم که طلا پوششی ایده‌آل در برابر شوک‌های غیرقابل‌پیش‌بینی ژئوپلیتیکی است.

این امر با ارزیابی ذخایر طلای بانک‌های مرکزی در سال ۲۰۲۴ نیز تأیید می‌شود، که نشان داد ریسک‌های ژئوپلیتیکی عامل اصلی افزایش خرید بی‌سابقه طلا توسط بانک‌های مرکزی بوده است (به نمودار ۶ مراجعه کنید).

نمودار 6: تمام بانک‌های مرکزی دارای طلا (57) با رتبه‌بندی «بسیار مرتبط» و «تا حدودی مرتبط»
نمودار 6: تمام بانک‌های مرکزی دارای طلا (57) با رتبه‌بندی «بسیار مرتبط» و «تا حدودی مرتبط»

ما معتقدیم که ویژگی‌های کلیدی طلا – ماهیت امن آن، توانایی آن در ایجاد بازدهی بلندمدت (به‌ویژه اکنون که چرخه تسهیل جهانی آغاز شده است)، و همبستگی پایین آن با دارایی‌های پرریسک – همچنان برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال ایجاد یک سبد سرمایه مقاوم در دنیای امروز هستند، ارزش فراوانی خواهد داشت.