آنچه در این مقاله می خوانید
در حالی که تجار نفت برای باز شدن بازار پس از وقوع ناگهانی جنگ در اسرائیل آماده می‌شوند، سوالی کلیدی مطرح می‌شود: آیا درگیری به بقیه منطقه گسترش خواهد یافت؟
معامله گران نفت خام انتظار ندارند که قیمت نفت به میزان شدیدی افزایش یابد چون هیچ خطر جدی برای عرضه وجود ندارد. اما اکنون همه نگاه‌ها به ایران دوخته شده است که یکی از تولیدکنندگان بزرگ نفت و حامی اصلی گروه حماس است که در آخر هفته حمله‌ای را به اسرائیل آغاز کرده است.
یک حمله تلافی‌جویانه علیه جمهوری اسلامی، نگرانی‌ها را در مورد تنگه هرمز، شریان حیاتی کشتیرانی که تهران قبلا تهدید به بستن آن کرده بود، شعله‌ور خواهد کرد. همچنین این احتمال وجود دارد که ایالات متحده مجدداً جریان احیاکننده صادرات نفت ایران را محدود کند.
به گفته باب مک نالی (Bob McNally)، رئیس گروه انرژی راپیدان (Rapidan Energy Group) و یکی از مقامات سابق کاخ سفید، “در صورت گسترش درگیری، سناریوی اختلال در عرضه نفت به ایران خواهد کشید”.
اما این تهدید درست زمانی تشدید شده است که به دلیل ماه‌ها کاهش شدید تولید توسط عربستان سعودی و روسیه که ماه گذشته برای مدت کوتاهی قیمت نفت برنت را به تقریباً 100 دلار در هر بشکه رساند، ذخایر جهانی نفت خام کاهش یافته است.
پیر اندوراند (Pierre Andurand)، تاجر صندوق تامینی و بنیانگذار Andurand Capital Management LLP، گفت:
“بعید است این مسئله در کوتاه مدت بر عرضه نفت اثری داشته باشد. اما درگیری‌ها در نهایت، می‌تواند بر روند عرضه و قیمت‌ها تأثیر بگذارد.”
این حمله تقریباً درست 50 سال پس از تحریم نفتی اعراب رخ می‌دهد، زمانی که عربستان سعودی و سایر تولیدکنندگان اوپک در پی جنگ یوم کیپور (Yom Kippur War) در سال 1973 جریان صادرات نفت به غرب را متوقف کردند.
هیچ کس انتظار ندارد که ریاض – که در حال مذاکره با واشنگتن بر سر عادی‌سازی روابط با اسرائیل بوده است – در همبستگی با فلسطینی‌ها، اکنون شیرهای نفت خود را ببندد. در بدترین حالت، درگیری ممکن است مذاکرات عادی‌سازی را از مسیر خارج کند و هر گونه جریان بیشتر نفت عربستان را که ممکن است در این مذاکرات حاصل شده باشد را از بین ببرد.
وزیر انرژی امارات متحده عربی، یکی از اعضای اصلی اوپک، روز یکشنبه به صراحت اعلام کرد که این درگیری بر تصمیم‌گیری این گروه تأثیری نخواهد داشت.
سهیل المزروعی (Suhail Al Mazrouei)، وزیر انرژی امارات متحده عربی، به خبرنگاران در ریاض گفت:
“ما درگیر سیاست نیستیم. ما بر اساس عرضه و تقاضا حکومت می‌کنیم و آن چه را که هر کشور انجام داده است، در نظر نمی‌گیریم.”
ایران نیز که یکی از اعضای اوپک است، به نوبه خود، حمایت خود را از حمله فلسطین به اسرائیل اعلام کرده است.
باب مک نالی (Bob McNally)، رئیس گروه انرژی راپیدان (Rapidan Energy Group) و یکی از مقامات سابق کاخ سفید، گفت: “اگر اسرائیل با آسیب رساندن به زیرساخت‌های ایران پاسخ دهد، قیمت‌های نفت خام فوراً به دلیل خطر محسوس اختلال در روند عرضه، افزایش می‌یابد.” او گفت که در حال حاضر این مسئله بعید به نظر می‌رسد.
نفت ایران برای بازار اهمیت فزاینده‌ای پیدا کرده است چون میزان صادرات آن به بالاترین حد خود در پنج سال اخیر رسیده است. این مسئله با همراهی ضمنی واشنگتن همراه بوده است چون دو طرف درگیر دیپلماسی محتاطانه‌ای برای ایجاد مجدد محدودیت‌ها بر برنامه هسته‌ای تهران هستند.
بروز این درگیری‌ها در آخر هفته می‌تواند دولت جو بایدن (Joe Biden)، رئیس‌جمهور ایالات متحده، را وادار کند که با این جریان‌های صادرات که بیشتر به چین می‌رود، برخورد تهاجمی‌تری داشته باشد.
اندوراند گفت:
“فکر می‌کنم این تحولات به معنای اجرای قوی‌تر تحریم‌های ایران است؛ بنابراین، صادرات نفت ایران در آینده کمتر خواهد شد. و پس از آن چه کسی می‌داند که اثر دومینویی آن در منطقه چه خواهد بود؟”
در یک سناریوی شدیدتر، ایران می‌تواند با مسدود کردن تنگه هرمز، گلوگاه مهم دریایی در شمال دریای عرب، به هر گونه عمل تحریک‌آمیز مستقیم پاسخ دهد.
کشتی‌های نفتکش روزانه نزدیک به 17 میلیون بشکه نفت خام و میعانات را از طریق این آبراه حمل می‌کنند که در باریک‌ترین نقطه آن فقط 21 مایل عرض دارد. با اعمال تحریم‌ها علیه ایران در سال 2011، تهران تهدید به بستن این تنگه کرد، اما در نهایت از این موضع عقب‌نشینی نمود.
موج افزایشی صادرات بشکه‌های نفت ایران به تعدیل قیمت سوخت در سال جاری کمک کرده است در حالی که عربستان و روسیه میزان عرضه خود را کاهش داده‌اند. اقدام مشترک ریاض و مسکو باعث کاهش ذخایر نفت با سریع‌ترین سرعت در سال‌های اخیر می‌شود و قیمت بالایی را برای عرضه‌های فوری که در صنعت به عنوان دیرکرد (Backwardation) شناخته می‌شود، اعمال می‌کند.
گری راس (Gary Ross)، مشاور باسابقه نفت که به عنوان مدیر صندوق تامینی در Black Gold Investors LLC منصوب شد، گفت:
“در بازار نفت خام کمبود زیادی وجود دارد … و با افزایش دیرکرد، قیمت ثابت بیشتر می‌شود.”
هفته گذشته نشانه‌هایی ظاهر شد که نشان می‌داد افزایش قیمت به سمت 100 دلار در هر بشکه از بین رفته است، چون بهای نفت برنت (Brent) با 11 درصد کاهش به کمتر از 85 دلار در بورس ICE Futures اروپا رسید. کاهش تولید توسط سعودی‌ها و روسیه ممکن است قیمت‌ها را بیش از حد افزایش دهد و نگرانی‌ها در اقتصاد را تشدید کند و خطر افزایش نرخ بهره را تقویت نماید.
از سوی دیگر، کاهش تولید به حدود 9 میلیون بشکه در روز باعث افزایش ظرفیت تولید مازاد در عربستان شده است که اگر بحران فعلی منجر به اختلال شود، می‌تواند از این ذخایر اضافی استفاده کند. بر اساس برآوردهای بلومبرگ (Bloomberg)، عربستان حدود 3 میلیون بشکه در روز ذخیره دارد و امارات متحده عربی در همسایگی آن نیز دارای یک میلیون بشکه ذخیره دیگر است.
این ذخیره اضافی دلیل دیگری است که معامله‌گران انتظار افزایش فوری قیمت در زمان بازگشایی بازارها را ندارند. با این حال، این رویدادها ممکن است بخشی از خطرات ژئوپلیتیکی را که در سال‌های اخیر از بین رفته بود، بازگرداند.
ریچارد برنز (Richard Bronze)، رئیس بخش ژئوپلیتیک در شرکت مشاور انرژی اسپکتز (Energy Aspects Ltd)، گفت: “حمله حماس و پاسخ اسرائیل تنش‌های ژئوپلیتیک را افزایش می‌دهد.”
نظر شما در مورد تاثیر تحولات اخیر بر قیمت کالاهای مهمی مانند نفت چیست؟ شما می‌توانید نظرات خود را در قسمت دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.
