با وجود این که چین بزرگترین تولیدکننده طلا در جهان است، بانک مرکزی این کشور، همچنان که به دنبال کاهش وابستگی خود به دلار است، در خط مقدم افزایش خرید این فلز گرانبها در بازارهای بین‌المللی بوده است.

بر اساس آمار شورای جهانی طلا (WGC)، یک نهاد صنعتی، این کشور واقع در شرق آسیا در سال 2022، 375 تن طلا تولید کرد، اما در 9 ماهه اول سال 2023، بانک دولتی آن مسئول خرید 181 تن از مجموع 800 تن طلای خریداری‌شده توسط بانک‌های مرکزی در سراسر جهان بود.

ذخایر طلای این بانک تا ماه جولای، 2,113 تن تخمین زده می‌شود که پنجمین ذخایر بزرگ پس از 8,133 تن ذخار فدرال رزرو محسوب می‌شود و اکنون 4 درصد از کل دارایی‌های اعلام شده آن را به خود اختصاص می‌دهد. بانک مرکزی چین به مدت 11 ماه متوالی به ذخایر طلای خود افزوده است.

در حالی که میزان کل دارایی‌ها و خریدهای چین برای ناظران بین‌المللی مبهم است، کارشناسان می‌گویند افزایش علاقه به سرمایه‌گذاری روی طلا بخشی از یک اقدام مهم برای فاصله گرفتن از دارایی‌های مبتنی بر دلار است که برای مدتی در زمان بروز بحران مالی و بحران‌های ژئوپلیتیکی رخ داده است.

آنها می‌گویند که به جای این که به دنبال تأثیرگذاری بر اقتصاد ایالات متحده باشد، روی آوردن چین به طلا می‌تواند تلاشی برای تقویت موقعیت مالی خود با دارایی‌های باثبات و بسیار قابل نقد شدن در شرایطی باشد که بازارهای اوراق قرضه آسیب می‌بینند و روابط چین با کشورهای غربی تضعیف می‌شود.

نیکلاس لاردی (Nicholas Lardy)، محقق ارشد موسسه اقتصاد بین‌الملل پترسون (Peterson Institute for International Economics) و کارشناس در امور اقتصاد چین، به نیوزویک (Newsweek) گفت: “این اقدام احتمالاً یک استراتژی برای متنوع‌سازی سبد سرمایه و بخشی از تلاش برای کاهش آسیب‌پذیری آنها در برابر هر گونه تحریم بالقوه‌ای است که ایالات متحده علیه سیستم مالی چین اعمال می‌کند.”

“فکر می‌کنم آنها می‌بینند که چه بر سر روسیه آمده است و می‌بینند که چه اتفاقی برای ایران که ارتباط آن با شبکه‌های مالی بین‌المللی قطع شده، افتاده است. آنها یوآن چین را به عنوان یک ارز بین‌المللی تبلیغ می‌کنند – آنها هنوز موفقیت زیادی نداشته‌اند، اما مطمئناً این هدف بلندمدت آنها است – آنها می‌خواهند نقش دلار را کاهش دهند؛ بنابراین، کاملاً منطقی به نظر می‌رسد که آنها دارایی‌های خود، دارایی‌های رسمی ارز خارجی خود را با فاصله گرفتن از دلار، تنوع می‌بخشند.”

از زمان ظهور یک بالون جاسوسی بر فراز آمریکا در اوایل سال جاری – که پکن اهداف شوم آن را انکار می‌کرد – تنش‌ها بین ایالات متحده و چین شدت گرفت و به دلیل جنگ تجاری مداوم بین کشورها تقویت شد.

همچنین به دلیل نگرانی‌های مربوط به امنیت ملی، در ایالات متحده حساسیت بیشتری نسبت به چین وجود دارد. از زمان حادثه بالون جاسوسی، سؤالاتی در مورد خرید زمین در نزدیکی پایگاه‌های نیروی هوایی ایالات متحده مطرح شده است، در حالی که این کشور به سرقت فناوری کشاورزی و مالکیت معنوی آمریکا متهم شده است.

اما تقویت منابع مالی چین در برابر یک بحران دیپلماتیک بالقوه با آمریکا تنها دلیل احتمالی خرید حجم قابل توجه طلا توسط این کشور نیست.

جولیان جسوپ (Julian Jessop)، اقتصاددان اندیشکده مؤسسه امور اقتصادی، به نیوزویک گفت:

“من فکر می‌کنم این تصمیمی برای سرمایه‌گذاری است، همین و بس. بانک‌های مرکزی مدتی است که با فاصله گرفتن از دلار آمریکا، دارایی‌های خود را متنوع می‌کنند؛ بنابراین، این بخشی از یک روند گسترده‌تر است. در واقع، فاصله گرفتن از اوراق قرضه دولتی ایالات متحده و روی آوردن به طلا اخیراً معامله خوبی بوده است، چون بازار خزانه‌داری رکود داشته است.”

به منظور مقابله با تورم پس از همه‌گیری بیماری کووید-19، بسیاری از بانک‌های مرکزی نرخ‌های بهره خود را افزایش داده‌اند که به نوبه خود بر بازده اوراق قرضه دولتی تأثیر گذاشته و بازده این سرمایه‌گذاری‌ها را کاهش می‌دهد. این مسئله به دلیل بازدهی بالا که بیش از یک دهه است که مشاهده نشده، به شکست جهانی در بازار اوراق قرضه دولتی منجر شده است.

در مقابل، طلا به عنوان یک سرمایه‌گذاری نسبتاً پایدار در نظر گرفته می‌شود که می‌تواند ارزش خود را در برابر تورم حفظ کند. از سال 1971، قیمت آتی طلا حدود 5,700 درصد افزایش یافته است. بنابراین، جای تعجب نیست که به گفته Gainesville Coins، یک فروشنده شمش مستقر در ایالات متحده، ذخایر جهانی طلا در ماه ژوئن به بالاترین سطح 38,764 تن رسید.

لاردی گفت: “بیشتر بانک‌های مرکزی نگران ثبات دارایی‌های خود، نقدینگی دارایی‌های خود و غیره هستند. تعداد بسیار کمی از بانک‌های مرکزی ذخایر خود را به منظور به حداکثر رساندن بازده مدیریت می‌کنند.”

به لحاظ نظری، فروش گسترده اوراق قرضه دولتی ایالات متحده به نفع طلا می‌تواند نوساناتی را در بازار ایجاد کند که ممکن است روند اخیر بهبود اقتصادی آمریکا را مختل کند. اما در حالی که چین مظنون به استفاده از تاکتیک‌های پنهان علیه رقبای خود است، اقتصاددانان می گویند که این روند به موقعیت مالی آن نیز آسیب می‌رساند.

CHINA-GOLD

جسوپ گفت: “بدون شک برخی استدلال خواهند کرد که این یک بازی سیاسی برای بالا بردن نرخ‌های بهره ایالات متحده و تضعیف اقتصاد ایالات متحده است. اما این اقدامات به چین نیز صدمه می‌زند، چون این کشور همچنان دارای مقادیر زیادی از اوراق قرضه دولتی ایالات متحده است و به همین دلیل، ضررهای زیادی متحمل خواهد شد.”

مایکل پتیس (Michael Pettis)، استاد امور مالی در دانشکده مدیریت گوانگ‌هوا (Guanghua) در دانشگاه پکن، به نیوزویک گفت: “بر خلاف تصور رایج، اگر چین دارایی‌های کمتری از ایالات متحده بخرد، این مسئله به ایالات متحده آسیب نمی‌زند. خرید دارایی‌های ایالات متحده توسط خارجی‌ها برای وال استریت (Wall Street) و صاحبان بزرگ سرمایه‌های منقول خوب است، اما برای کارگران ایالات متحده، اکثر تولیدکنندگان، کشاورزان و طبقه متوسط بد است، چون فروش دارایی‌های ایالات متحده به خارجی‌ها باید با کسری تجاری آمریکا متعادل شود.”

این که آیا موضع بانک مرکزی چین در قبال دارایی‌های مبتنی بر دلار تغییر کرده است یا خیر، از بیرون مشخص نیست.

لاردی گفت که در حالی که برآوردهای رسمی نشان می‌دهد که آنها در طول پنج ماه گذشته کاهش یافته‌اند، “ما هیچ گونه دیدی نسبت به دارایی‌های دلاری آنها در حساب‌های دیگر خود در اروپا یا جایی که توسط خزانه‌داری ایالات متحده ردیابی نمی‌شود، نداریم.” اگر آمریکا تحریم‌هایی را علیه دارایی‌های چین اعمال می‌کرد، معلوم نیست که این دارایی‌های تسلیحاتی مشمول تحریم‌ها شوند.

لاردی گفت: “همین ابهام در مورد امور مالی چین به این معنی است که، در حالی که بانک مرکزی چین طلای استخراج شده در این کشور را خریداری می‌کند، “دید ما از آن چه آنها در داخل می‌خرند، بسیار محدود است.”

با وجودی که خرید طلای چین می‌تواند برای محافظت از موقعیت این کشور در برابر خطرات ژئوپلیتیکی باشد، اما اقتصاد این کشور برای بستانکار ماندن همچنان به دارایی‌های دولت ایالات متحده متکی است.

پتیس گفت: “ممکن است چین برای فاصله گرفتن از دلار آمریکا و در نتیجه احتمال تحریم، طلا بخرد. اما عمدتاً به این دلیل که ایالات متحده، به عنوان تنها کشوری که مایل و قادر به مدیریت کسری بودجه قابل‌توجه است، تامین‌کننده اصلی دارایی‌هایی است که کشورهایی مانند چین می‌توانند در مقابل آن مازاد اندوخته کنند، مقیاس آن هنوز بسیار کوچک است.”