منابع پالایشگاهی و تجاری گفتند که به دلیل توقف ارسال و تقاضای قیمت‌های بالاتر از سوی تهران از مشتری اصلی خود، تجارت نفت چین با ایران رو به کاهش است، که این مسئله منبع ارزان قیمت برای بزرگترین واردکننده نفت خام جهان را محدود می‌کند.

کاهش نفت ایرانی، که حدود 10 درصد از واردات نفت خام چین را تشکیل می‌دهد و در ماه اکتبر به بالاترین میزان خود رسید، می‌تواند باعث افزایش قیمت‌های جهانی شود و سود پالایشگاه‌های چینی را کاهش دهد.

این اقدام ناگهانی، که یک مدیر صنعت آن را «نقض» خوانده است، همچنین می‌تواند نشان‌دهنده عقب‌نشینی از معافیت ماه اکتبر آمریکا در تحریم‌های نفت ونزوئلا باشد که با افزایش قیمت‌ها برای چین همزمان با کاهش محموله‌ها، آنها را از این تولیدکننده واقع در آمریکای جنوبی به آمریکا و هند منتقل کرد.

شرکت ملی نفت ایران، وزارت بازرگانی چین و وزارت خزانه‌داری ایالات متحده به درخواست‌های فوری رویترز برای اظهار نظر فوری پاسخی ندادند.

پنج معامله‌گر که با نفت سر و کار داشته یا با معاملات آن آشنا هستند، به رویترز گفتند که اوایل ماه گذشته، فروشندگان ایرانی به خریداران چینی گفتند که آن‌ها تخفیف‌ها برای تحویل‌های مربوط به ماه‌های دسامبر و ژانویه نفت سبک ایرانی را به بین 5 تا 6 دلار به ازای هر بشکه پایین‌تر از نفت برنت تاریخ‌دار محدود می‌کنند.

معامله‌گران گفتند که این معاملات در ماه نوامبر با تخفیف‌های حدود 10 دلار به ازای هر بشکه انجام شده بودند.

یک مدیر اجرایی تجارت مستقر در چین گفت: “این اقدام به عنوان یک نقض گسترده تلقی می‌شود و دستور افزایش قیمت‌ها به ظاهر از دفتر مرکزی در تهران آمده است، چون آن‌ها همچنین در حال نگه داشتن محموله‌ها از واسطه‌ها هستند.”

یک مدیر اجرایی در یک واسطه چینی که مستقیماً از ایران تهیه می‌کند، گفت که تولیدکننده عضو اوپک “برخی محموله‌ها را نگه داشته است”، که منجر به «بن‌بست» بین خریداران چینی و تامین‌کنندگان ایرانی شده است.

این مدیر اجرایی گفت: “روشن نیست که چگونه اوضاع به پایان برسد. باید کمی صبر کنیم و ببینیم آیا پالایشگاه‌ها حاضر به پذیرش قیمت جدید هستند یا خیر.”

چین با خرید نفت اغلب به شدت تخفیف خورده از تولیدکنندگان تحت تحریم ایران، ونزوئلا و اخیراً روسیه، میلیاردها دلار صرفه‌جویی کرده است – این کشورها تقریباً 30 درصد از واردات نفت خام چین را تأمین می‌کنند.

تحت فشار قرار گرفتن پالایشگاه‌های ‘TEAPOTS’

مشخص نیست که کاهش‌ صادرات نفت ایران برای چین چقدر گسترده است. حداقل یک خریدار قیمت‌های بالاتر را پذیرفته است: دو معامله‌گر گفتند که یک پالایشگاه مستقر در شاندونگ (Shandong) ماه گذشته یک محموله را با تخفیف‌های بین 5.50 تا 6.50 دلار بر اساس تحویل در کشتی خریداری کرده است.

معامله‌گران گفتند که از آن جا که آخرین پیشنهادی که شنیده شده 4.50 دلار است، تخفیف‌ها ممکن است به میزان بیشتری کاهش یابند. معامله‌گران می‌گویند که میانگین تخفیف سال گذشته برای نفت سبک ایرانی، درجه کلیدی که چین با بازده بالای میان تقطیرات خریداری می‌کند، حدود 13 دلار بود.

یک خریدار مستقر در شاندونگ گفت: “خریداران هنوز در تلاش برای یافتن یک راه‌حل هستند چون قیمت‌های جدید خیلی بالا هستند. اما از آنجایی که گزینه‌های محدودی دارند و طرف ایرانی خیلی سخت‌گیر است، فضای مذاکرات قیمتی دشوار است و به نفع خریداران چینی نیست.”

پالایشگاه‌های کوچک مستقل چینی، که به عنوان “قوری‌های چای” شناخته می‌شوند، از زمان اولین خرید نفت ایرانی در اواخر سال 2019، به مشتریان اصلی تهران تبدیل شده‌اند. آن‌ها جایگزین پالایشگاه‌های دولتی شده‌اند که به دلیل نگرانی‌ها از تحریم‌های آمریکا، دست از معامله با ایران کشیده‌اند.

منابع تجاری می‌گویند که قوری‌های چای حدود 90 درصد از کل صادرات نفت ایران را در بر می‌گیرند که معمولاً به عنوان نفت متعلق به مالزی یا امارات متحده عربی عرضه می‌شود.

در میانه این کشمکش بر سر قیمت‌ها، کل صادرات ایران و واردات چین از ایران کاهش یافته است.

آنالیزگر کشتی Vortexa Analytics تخمین می‌زند که چین ماه گذشته حدود 1.18 میلیون بشکه در روز (bpd) نفت ایرانی را وارد کرده است، که از 1.22 میلیون بشکه در روز در ماه نوامبر کمتر است و 23 درصد پایین‌تر از رکورد 1.53 میلیونبشکه در روز در ماه اکتبر نیز است.

این بخش اعظم صادرات جهانی نفت دریایی ایران را تشکیل می‌دهد که یک آنالیزگر دیگر، Kpler، آن را برای ماه دسامبر 1.23 میلیون بشکه در روز  تخمین می‌زند که نسبت به 1.52 میلیون بشکه در روز در ماه نوامبر کاهش یافته است. ذخیره‌سازی شناور در نزدیکی ایران و آب‌های اطراف طی هفته گذشته با حدود 2 میلیون بشکه افزایش، به 15.5 میلیون بشکه رسیده است.

یک مدیر تجاری در یک پالایشگاه مستقل گفت که ایرانی‌ها می‌خواهند در قیمت‌ها با (نفت روسی) ESPO به یک سطح برسند. اما آن‌ها کاملاً متوجه نیستند که میزان تحریم‌های وضع شده بر نفت ایران با نفت روسیه متفاوت است.”

واشنگتن از سال 2021 بیش از 180 نفر و نهاد مرتبط با بخش‌های نفتی و پتروشیمی ایران را تحریم کرده است و 40 کشتی را به عنوان دارایی‌های مسدود شده نهادهای تحریم شده شناسایی کرده است.

محدودیت‌های اصلی بر نفت روسیه، سقف قیمت 60 دلار به ازای هر بشکه بود که در دسامبر 2022 با هدف تنبیه مسکو به دلیل تجاوز به اوکراین توسط ایالات متحده و متحدانش اعمال شد. خریدار اصلی هند بیشتر مواقع بالای 60 دلار برای نفت روسی پرداخت کرده است که در ماه نوامبر به 85.42 دلار رسید، که بالاترین میزان از زمانی است که گروه هفت قدرت‌ صنعتی سقف قیمت را اعمال کردند.