آنچه در این مقاله می خوانید
حجت‌الله عبدالملکی، دبیر شورای عالی مناطق آزاد ایران، گفت که رویکرد این مناطق تقویت تولید داخلی و افزایش صادرات محصولات تولیدی داخلی است.
این مقام رسمی اعلام کرد که مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی پس از انقلاب اسلامی تشکیل شده‌اند، بنابراین، امروز این مناطق در مسیر اقتصاد مقاومتی فعالیت می‌کنند.
وی به جذب سرمایه‌گذاری ۲.۲ میلیارد یورو در مناطق آزاد اشاره کرد و گفت: “از ابتدای سال (۲۱ مارس ۲۰۲۳) تاکنون، پیشنهادهایی برای بیش از ۷.۲ هزار میلیارد ریال (حدود ۱۴.۴ میلیارد دلار) به علاوه ۲.۲ میلیارد یورو سرمایه‌گذاری دریافت کرده‌ایم، که نشان می‌دهد مناطق آزاد ایران واقعاً بهشت سرمایه‌گذاری هستند.”
مشاور رئیس‌جمهور همچنین اظهار داشت: “از طرف دیگر، سرعت توسعه پروژه‌های ساختمانی دو برابر شده و زیرساخت‌ها در این زمینه در حال تکمیل است.”
تاسیس مناطق آزاد تجاری (FTZs) در ایران به سال ۱۳۶۸ شمسی (مارس ۱۹۸۹ – مارس ۱۹۹۰)، پس از کاهش درآمد نفتی کشور در سال پیش از آن که دولت را به ترویج صادرات غیر نفتی ترغیب کرد، بازمی‌گردد.
دو منطقه آزاد تجاری اول ایران در جنوب کشور ایجاد شدند. اولین آنها منطقه آزاد تجاری کیش بود که در سال ۱۳۶۸ در جزیره کیش در خلیج فارس تاسیس شد و دومین آن منطقه آزاد تجاری قشم بود که سال بعد در جزیره قشم در تنگه هرمز ایجاد شد.
پنج منطقه آزاد تجاری دیگر نیز از آن زمان در کشور تاسیس شده‌اند، که شامل چابهار در جنوب شرقی استان سیستان و بلوچستان، اروند در جنوب غربی استان خوزستان، انزلی در شمال استان گیلان، ارس در استان آذربایجان شرقی و ماکو در استان آذربایجان غربی، هر دو در شمال غربی کشور هستند.
توسعه مناطق آزاد تجاری موجود و ایجاد مناطق آزاد تجاری جدید به یکی از رویکردهای عمده اقتصادی دولت ایران تبدیل شده است.
در ۸ دسامبر ۲۰۲۳ (17 آذر 1402)، عبدالملکی ۱۰ استراتژی جدید برای افزایش سرمایه‌گذاری و صادرات در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور مطرح کرد.
وی این اظهارات را در جلسه‌ای با معاونین مناطق آزاد کشور در حاشیه دومین نمایشگاه انحصاری اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) در تهران بیان کرد.
این مقام رسمی اظهار داشت که استراتژی‌های مذکور عمدتاً بر شبکه‌ای از همکاری‌ها بین بخش‌های سرمایه‌گذاری و اقتصادی مناطق آزاد کشور تمرکز دارند.
عبدالملکی توضیح داد: “بازاریابی مشترک بین مناطق آزاد در زمینه‌های درآمد، سرمایه‌گذاری، لجستیک و صادرات، هدف اصلی این شبکه است.”
این مقام گفت که اجرای یک طرح جامع برای توسعه لجستیک و صادرات مجدد از مناطق آزاد با استفاده از ظرفیت‌های حمل و نقل ترکیبی و ترانزیت بین مناطق آزاد بخش دیگری از استراتژی‌های مذکور است.
وی افزود: “استراتژی سوم، استفاده از ظرفیت سازمان‌ها و توافق‌نامه‌های بین‌المللی مانند اتحادیه اقتصادی اوراسیا، شانگهای، بریکس، اکو و غیره است.”
این مقام بیان کرد که شناسایی مزایا و ویژگی‌های منحصر به فرد مناطق آزاد و معرفی آنها به یکدیگر برای بهره‌مندی از مزایای نسبی هر منطقه در ساختار شبکه، بخش دیگری از استراتژی‌های هماهنگ مذکور است.
عبدالملکی گفت: “پنجمین استراتژی، استفاده از مدل کالاهای مسافری برای حداکثر کردن درآمد سازمان‌های منطقه آزاد و ششمین استراتژی، حضور در نمایشگاه‌ها و رویدادهای تجاری داخلی و بین‌المللی برای معرفی فرصت‌های سرمایه‌گذاری مناطق آزاد در راستای ادامه مسیر امسال است.”
این مقام گفت که هفتمین استراتژی تعیین یک زنجیره تامین کالا بین مناطق آزاد به گونه‌ای است که کالاها در یک شبکه همکاری مبادله، فروخته یا تامین می‌شوند، و افزود: “استفاده از طرح یک کمربند یک جاده چین با تمرکز بر مناطق آزاد، تعیین یک شبکه گردشگری جامع مناطق آزاد و ویژه برای ترسیم منافع و اهداف مشترک، هشتمین و نهمین استراتژی‌های این برنامه هستند؛ و دهمین استراتژی همکاری پولی، بانکی و مالی به صورت تدوین یک برگه سند همکاری برای تامین مالی پروژه‌های ساختمانی و سرمایه‌گذاری است.”
