معاون وزیر نفت ایران در امور برنامه‌ریزی اعلام کرد که ساخت پتروپالایشگاه‌ها در سراسر ایران، ظرفیت پالایشی کشور را ۳۰ درصد، یعنی از ۲.۳ میلیون بشکه به ۳.۰ میلیون بشکه، افزایش خواهد داد.
هوشنگ فلاحتیان گفت: “ایجاد ظرفیت و تکمیل زنجیره ارزش در صنعت نفت، یکی از مهمترین اولویت‌های وزارت نفت در دولت سیزدهم با هدف جلوگیری از فروش خام و ایجاد ارزش افزوده برای کشور است.”
شرکت‌های بین‌المللی انرژی پیش‌بینی می‌کنند که تقاضا برای محصولات پتروشیمی در سال‌های آینده به طور قابل توجهی افزایش خواهد یافت، و بنابراین توسعه پتروپالایشگاه‌ها در ایران ضروری به نظر می‌رسد.
به دلیل بهره‌مندی کشور از منابع نفت و گاز، توسعه پتروپالایشگاه‌ها در ایران نسبت به سایر کشورهای جهان بسیار آسان‌تر و نسبتاً ارزان‌تر است، و کشور به دلیل نزدیکی به منابع انرژی و ظرفیت برای توسعه پتروپالایش، می‌تواند نقش مهمی در تنظیم قیمت محصولات پتروشیمی در جهان ایفا کند.
و مهمتر از همه، اگر ظرفیت پتروپالایشگاه‌های کشور بتواند به سطح تولید خوراک نفت خام در کشور گسترش یابد، تحریم‌ها علیه صنعت نفت ایران به طور عملی خنثی خواهد شد.
به همین دلیل است که ایران اکنون جدی و مصمم است تا پتروپالایشگاه‌های خود را توسعه دهد، هرچند در سال‌های گذشته، با وجود این که برنامه‌های اقتصادی بالادستی کشور بر پایه جلوگیری از فروش نفت خام و گاز طبیعی و توسعه ظرفیت پالایش به جای آن برای افزایش تولید محصولات صادراتی بود، به نظر می‌رسید اراده‌ای برای ساخت پتروپالایشگاه‌ها وجود نداشت.
به منظور تشویق دولت و سرمایه‌گذاران به تلاش جدی برای توسعه صنعت پتروپالایشگاه، قانون توسعه پتروپالایشگاه در سال ۱۳۹۸ شمسی (مارس ۲۰۱۹-مارس ۲۰۲۰) پیش‌نویس شد، و سپس اصلاحات این قانون در پارلمان در ژانویه ۲۰۲۲ ارائه شد.
ظرفیت فعلی پتروپالایشگاه‌های ایران از ۲.۳ میلیون بشکه در روز است و برنامه‌ریزی شده تا با اجرای پروژه‌های جدید، این ظرفیت به ۳.۰ میلیون بشکه در روز افزایش یابد. از جمله پتروپالایشگاه‌های مهم و فعال در ایران می‌توان به پتروپالایشگاه ستاره خلیج فارس، پتروپالایشگاه امام خمینی (شازند)، پتروپالایشگاه تبریز، پتروپالایشگاه اصفهان، پتروپالایشگاه بندرعباس، پتروپالایشگاه آبادان و پتروپالایشگاه تهران اشاره کرد. این پتروپالایشگاه‌ها به عنوان بخش مهمی از زنجیره ارزش در صنعت نفت و گاز ایران عمل می‌کنند و نقش کلیدی در تولید فرآورده‌های پتروشیمی و افزایش صادرات دارند.
نقش توسعه صنایع پالایشگاهی در مقابله با تحریم‌ها
توسعه صنایع پالایشگاهی می‌تواند به ایران کمک کند تا با تحریم‌های آمریکا به شیوه‌های مختلفی مقابله نماید. اول از همه، با افزایش ظرفیت پالایشی، ایران می‌تواند وابستگی خود به فروش نفت خام را کاهش دهد و به سمت صادرات فرآورده‌های پالایش شده با ارزش افزوده بالاتر حرکت کند. این اقدام به این کشور اجازه می‌دهد تا در حالی که تحریم‌های نفت خام را دور می‌زند، درآمدهای ارزی خود را حفظ کرده و حتی افزایش دهد.
علاوه بر این، توسعه صنایع پالایشگاهی به ایران امکان می‌دهد تا بازارهای جدیدی برای فرآورده‌های پتروشیمی و پالایش شده خود پیدا کند. با دسترسی به فناوری‌های پیشرفته و بهبود کیفیت محصولات، ایران می‌تواند در بازارهای جهانی رقابت‌پذیرتر شود.
همچنین، توسعه پتروپالایشگاه‌ها به ایران کمک می‌کند تا بر روی تولید فرآورده‌های با ارزش افزوده بالا مانند پتروشیمی‌ها تمرکز کند که این بازار به طور معمول کمتر تحت تاثیر تحریم‌ها قرار دارد. این امر به کشور اجازه می‌دهد تا منابع نفتی خود را به صورت موثرتری به کار گیرد و درآمدهای بیشتری کسب کند.
نهایتاً، با توسعه صنایع پالایشگاهی، ایران می‌تواند به خودکفایی در تولید فرآورده‌های نفتی دست یابد و نیاز به واردات بنزین، دیزل و سایر فرآورده‌ها را کاهش دهد. این روند به کشور کمک می‌کند تا اثرات منفی تحریم‌ها بر اقتصاد خود را به حداقل برساند و استقلال انرژی خود را تقویت کند.
