رئیس سازمان گمرک جمهوری اسلامی ایران (IRICA) اعلام کرد که ایران در 10 ماه اول سال جاری (21 مارس 2023 تا 20 ژانویه 2024)، کالاهایی به ارزش 5.2 میلیارد دلار به امارات متحده عربی (UAE) صادر کرده است.

محمد رضوانی‌فر گفت که امارات متحده عربی سومین مقصد برتر صادراتی کالاهای ایرانی در این دوره 10 ماهه مذکور بود.

رئیس IRICA همچنین اعلام کرد که با صادرات کالاهایی به ارزش 17.1 میلیارد دلار به ایران، امارات متحده عربی نخستین منبع واردات ایران در 10 ماه اول این سال بود.

در 10 سپتامبر 2023 (19 شهریور 1402)، فاینانشال تایمز (Financial Times) گزارش داد که تجارت بین ایران و امارات متحده عربی به طور قابل توجهی افزایش یافته است چون ابوظبی محدودیت‌ها بر فعالیت‌های تجاری بین دو همسایه را کاهش داده است.

فایننشال تایمز با نقل قول از تجار و مقامات گزارش داد که امارات در ماه‌های اخیر برخی محدودیت‌ها بر ثبت شرکت‌ها و صدور ویزا برای شرکت‌های ایرانی را کاهش داده است.

این گزارش با نقل قول از منابع افزود که فعالان تجاری ایرانی نیز در حال بررسی چگونگی افزایش تجارت دوجانبه با ایجاد مکانیزم‌های مالی برای تامین معاملات مشروع هستند.

امارات متحده عربی دومین شریک تجاری بزرگ ایران است. بر اساس داده‌های ایران، تجارت بین ایران و امارات از 11 میلیارد دلار در زمان افت ناشی از همه‌گیری بیماری در سال 2020/2021 به 24 میلیارد دلار در 12 ماه منتهی به ماه مارس احیا شده است.

تجارت بین دو طرف از 22 میلیارد دلار ثبت شده در سال 2012، پیش از اعمال تحریم‌های رهبری شده توسط آمریکا بر اقتصاد ایران، فراتر رفته است.

مقامات ایرانی گفته‌اند که اکنون هدف آن‌ها افزایش بیشتر تجارت دوجانبه به سمت 30 میلیارد دلار در دو سال آینده است.

مسعود دانشمند، رئیس سابق اتاق بازرگانی ایران و امارات، گفت:

“فشار از سوی بانک مرکزی امارات کاهش یافته و برخی از بانک‌های اماراتی شروع به باز کردن حساب‌های بانکی کرده‌اند. در حال حاضر، برخی از شرکت‌های ایرانی که در گذشته در امارات بوده‌اند اما غیرفعال شده بودند، دوباره فعال شده‌اند. برخی شرکت‌های جدید نیز تجارت خود را آغاز کرده‌اند.”

بر اساس اطلاعاتی که از این گفتگوها ارائه شده است، در تبادلات دیپلماتیک، مقامات ایرانی از همتایان اماراتی خود خواسته‌اند تا مکانیزم‌های جدیدی برای تامین مالی تجارت پیدا کنند.

وزارت اقتصاد امارات گفت: “روابط اقتصادی ما با ایران از مدت‌ها پیش از اهمیت بزرگی برخوردار بوده است. تجارت امارات با ایران کاملاً مطابق با قوانین و استانداردهای جهانی انجام می‌شود.”

یک تاجر مستقر در امارات گفت که برای سال‌ها محدودیت‌هایی اختیاری بر تجارت با ایران وجود داشت، اما این محدودیت‌ها در سال‌های اخیر به تدریج کاهش یافته است.

“تمایل بیشتری برای برقراری ارتباطات تجاری بیشتر ایجاد شده است.”

ایران و امارات متحده عربی به توافق رسیده‌اند که یادداشت‌های تفاهم جدیدی (MOUs) در زمینه جلوگیری از مالیات مضاعف و تسهیل سرمایه‌گذاری متقابل امضا کنند.

این تصمیم در جریان دیدار بین احسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی ایران، و محمد بن هادی الحسینی، وزیر دولت امور مالی امارات، در حاشیه نشست سالانه هیئت مدیره بانک توسعه اسلامی (IsDB) در جده در اواسط مه 2023 گرفته شد.

در این جلسه، مقامات بر افزایش همکاری‌ها در زمینه‌های تجارت و سرمایه‌گذاری خارجی تاکید کردند؛ در این راستا، تصمیم گرفته شد که اقدامات مناسب به زودی برای امضای توافق‌نامه‌های جدید در زمینه تسهیل سرمایه‌گذاری خارجی و جلوگیری از مالیات مضاعف بین کشورها اجرایی شود.

با اشاره به تاثیر مثبت ازسرگیری روابط بین جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی در منطقه، الحسینی گفت که حجم تجارت بین دو کشور حدود 40 برابر افزایش یافته است.

او گفت: “این حجم از تجارت در زمینه‌های مختلف نشان‌دهنده رشد طبیعی و مثبت روابط و تعاملات بین ایران و امارات است و نقش دولت‌های دو طرف تشویق تجارت و تسهیل آن از طریق توافق‌نامه‌ها برای جلوگیری از مالیات مضاعف است و لازم است توافق‌نامه‌های موجود بین دو کشور مورد بازبینی قرار گیرد.”

خاندوزی از سوی خود به مذاکرات ناتمام قبلی مرتبط با تدوین توافق‌نامه سرمایه‌گذاری خارجی بین دو طرف اشاره کرد و گفت: “جمهوری اسلامی ایران آماده همکاری در پروژه‌های مشترک سودآور، همچنین همکاری برای سرمایه‌گذاری در سایر کشورها است.”

همچنین در 19 اردیبهشت 1402 (9 مه 2023)، رئیس اتحادیه اتاق‌های بازرگانی و صنعت امارات متحده عربی گفت که کشورش در پی آن است تا به برترین شریک تجاری ایران در منطقه تبدیل شود.

عبدالله محمد المزروعی، که در رأس یک هیئت تجاری به ایران سفر کرده بود، این اظهارات را در جلسه‌ای با غلام‌حسین شافعی، رئیس پیشین اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران (ICCIMA) در تهران بیان کرد.

در این جلسه، دو طرف در مورد زمینه‌های همکاری مشترک، روابط اقتصادی و نحوه گسترش روابط تجاری بین بخش‌های خصوصی ایران و امارات به تبادل نظر پرداختند.

شافعی با بیان این که امارات یکی از مهم‌ترین کشورهای همسایه ایران با روابط تاریخی عمیق است، گفت:

“امارات دومین شریک تجاری ایران در جهان پس از چین است و حجم مبادلات سالانه ما به حدود 24 میلیارد دلار رسیده است. با وجود همه محدودیت‌های گذشته و سایه سنگین مسائل سیاسی بر روابط اقتصادی، امارات همیشه موقعیت خوب خود را در ارتباط با ایران حفظ کرده و مسائل مذکور نتوانسته‌اند تاثیر عمیقی بر روابط تجاری ما داشته باشند.”

در اوایل ژانویه 2023، مدیرکل بنادر و دریانوردی استان بوشهر اعلام کرد که ایران یک خط حمل و نقل کانتینری مستقیم از بندر بوشهر در جنوب غربی کشور به بندر جبل علی امارات راه‌اندازی کرده است.

به گفته محمد شکیبی‌نصب، راه‌اندازی خط حمل و نقل مذکور قرار است تبادلات اقتصادی بین دو کشور را افزایش دهد.

او همچنین اعلام کرد که با بهره‌برداری از خط جدید، هزینه حمل بارهای صادراتی نیز برای تجار دو طرف کاهش یافته است.

همزمان، رئیس سازمان بنادر و دریانوردی ایران (PMO) با سفیر امارات در تهران دیدار کرد که در آن، دو طرف بر تسریع همکاری‌های متقابل بندری، دریایی و ترانزیتی تاکید کردند.

در این جلسه، سیف محمد عبید جاسم الزعابی، سفیر امارات، ظرفیت‌های شرکت‌های اماراتی برای سرمایه‌گذاری بندری و دریایی در کشورهای همسایه، به ویژه ایران، را مورد تاکید قرار داد و از بازدید میدانی کارشناسان کشورش از بنادر ایران در آینده نزدیک خبر داد.

این مقام عرب همچنین به زیرساخت‌های بسیار خوب حمل و نقل و ترانزیت در کشور خود اشاره کرد و از رویکرد ایران برای توسعه همکاری‌های ترانزیتی با کشورهای مستقل مشترک‌المنافع استقبال کرد.

الزعابی بر ضرورت گسترش روابط اقتصادی بین تهران و ابوظبی تاکید کرد و اعتماد و علاقه‌مندی دولت امارات را به توسعه همکاری‌های بندری و دریایی با ایران اعلام کرد.

علی‌اکبر صفایی، رئیس سازمان بنادر و دریانوردی ایران از سوی خود بر استراتژی دولت ایران برای توسعه همکاری‌های اقتصادی و روابط خوب با کشورهای همسایه تاکید کرد و گفت که توسعه روابط دریایی بین ایران و امارات متحده عربی برای جمهوری اسلامی بسیار مهم است.

صفایی با بیان این که ایران آماده توسعه روابط دریایی، ترانزیتی و بندری با ابوظبی است، تاکید کرد:

“ارتباطات ترانزیتی و بندری بین تهران و ابوظبی با کشورهای آسیای مرکزی و سایر ملت‌ها می‌تواند به سرعت شکل گرفته و بسیار سریع رونق گیرد.”

این مقام همچنین از هرگونه سرمایه‌گذاری توسط شرکت‌های بندری و دریایی امارات در بنادر جنوبی ایران، به ویژه بندر شهید رجایی و بندر چابهار، استقبال کرد.

او گفت: “بندر چابهار ظرفیت‌های بسیار خوبی دارد و بخش خصوصی امارات متحده عربی می‌تواند قراردادهای سرمایه‌گذاری بلندمدتی در بندر چابهار منعقد کند.”