با برخورداری از ۸۱ نوع مختلف از مواد معدنی، ایران یکی از ۱۰ کشور غنی از نظر مواد معدنی در سراسر جهان است.
در این راستا، دولت ایران به طور جدی چندین برنامه را برای ترویج بخش معدن به عنوان یکی از عوامل اصلی رشد اقتصادی کشور دنبال کرده است.
با اجرای برنامه‌های اکتشاف وزارت صنعت، معدن و تجارت در بیش از ۵۰۰,۰۰۰ کیلومتر مربع از مناطق معدنی جدید، انتظار می‌رود منابع ثابت شده معادن ایران به بیش از ۱۰۰ میلیارد تن برسد.
برنامه‌های دولت برای ترویج این صنعت عمدتاً بر تکیه بر منابع داخلی برای کمک به بخش معدن جهت غلبه بر مشکلات فعلی و دستیابی به اهداف ایده‌آل خود متمرکز است.
در این راستا، ایجاد یک پایگاه داده در مورد وضعیت معادن کشور یکی از برنامه‌های اصلی بوده است که وزارت صنعت، معدن و تجارت با همکاری مرکز آمار ایران (SCI) آغاز کرده است تا تصویر جامعی از فعالیت‌های صنعت معدن داشته باشد.
این برنامه با هدف جمع‌آوری داده‌های دقیق در مورد وضعیت فعالیت معادن کشور و دلایل بلااستفاده شدن برخی از معادن، در مارس ۲۰۲۱ آغاز و در مه همان سال به پایان رسید، و داده‌های حاصل از آن توانست برای ارزیابی وضعیت بخش معدن و اتخاذ تدابیر لازم برای کمک به راه‌اندازی مجدد معادن بلااستفاده یا افزایش تولید معادن فعال استفاده شود.
در سپتامبر گذشته، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران (GSI) کشف ۱۱۷ منطقه معدنی جدید و امیدبخش در سراسر کشور را اعلام کرد.
به گفته علیرضا شهیدی، رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران، مناطق یاد شده تحت چارچوب برنامه‌ای به نام «تحول زمین‌شناسی و اکتشاف ذخایر معدنی» شناسایی شده‌اند.
این مقام مسئول گفت که این برنامه با هدف توسعه مناطق محروم، ایجاد اشتغال مولد با تمرکز ویژه بر نیروی کار متخصص محلی، جمع‌آوری اطلاعات زیرساختی مطابق با کاربری زمین و در نهایت کشف ذخایر جدید از طریق نظرسنجی‌های ژئوفیزیکی هوایی انجام شده است.
شهیدی خاطرنشان کرد که مناطق شناسایی شده شامل ۱۷ منطقه جدید و امیدبخش طلا، ۶۰ منطقه مس، ۲۵ منطقه نیکل برای اولین بار در شرق ایران، 9 منطقه منیزیت، و 6 منطقه سرب و روی بود.
به گفته این مقام مسئول، بودجه لازم برای برنامه مذکور توسط سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (IMIDRO)، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران و وزارت صنعت، معدن و تجارت در چارچوب یک توافق سه جانبه که در سال ۲۰۲۱ امضا شده، تأمین شده است.
شهیدی گفت که در این برنامه، ۶۰ پروژه زمین‌شناسی و اکتشافی در منطقه‌ای به وسعت بیش از ۳۷,۵۰۰ کیلومتر مربع اجرا شده است.
برنامه‌های مذکور که منجر به توسعه بخش معدن کشور و افزایش تولید شده‌اند، منجر به افزایش صادرات از این بخش نیز شده‌اند.
آخرین داده‌های منتشر شده توسط سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران نشان می‌دهد که ارزش صادرات از بخش معدن کشور در 10 ماه نخست سال شمسی جاری (۲۱ مارس ۲۰۲۳ تا ۲۰ ژانویه ۲۰۲۴)، در مقایسه با دوره مشابه زمانی در سال گذشته، ۱۰ درصد افزایش یافته است.
گزارش شده است که صادرات از این بخش در دوره ۱۰ ماهه مذکور به ۱۱.۱۰۳ میلیارد دلار رسیده است.
در این دوره، زنجیره فولاد و محصولات فولادی با ۴.۹۹۳ میلیارد دلار بیشترین سهم از صادرات این بخش را داشته، و به دنبال آن، زنجیره مس با صادرات ۱.۲۲ میلیارد دلار، و زنجیره آلومینیوم با سهم ۷۳۹ میلیون دلار قرار دارند. همچنین، زنجیره روی با ۴۸۰ میلیون دلار، زغال سنگ و کک با ۳۵۱ میلیون دلار و سیمان با ارزش صادرات ۳۲۱ میلیون دلار در جایگاه‌های بعدی قرار گرفتند.
در دوره مذکور، بیش از ۵۲.۳ میلیون تن از محصولات این بخش به بازارهای هدف ارسال شده است.
