بر اساس تحقیقات گلدمن ساکس (Goldman Sachs Research)، تمرکز عربستان سعودی بر تنوع‌بخشی به اقتصاد خود فراتر از نفت در حال نتیجه دادن است.

در سال ۲۰۲۱، دولت عربستان استراتژی سرمایه‌گذاری ملی (NIS) را در پیش گرفت، که برنامه‌ای برای تبدیل اقتصاد خود از طریق حمایت بیشتر از نوآوری، ایجاد انگیزه‌هایی برای افزایش سهم بخش خصوصی، و حمایت هدفمند از بخش‌های استراتژیک بود. تحلیلگران ما تخمین می‌زنند که حدود ۱ تریلیون دلار (بخشی از سرمایه‌گذاری‌های کلی تخمین زده شده NIS به ارزش ۳.۳ تریلیون دلار) می‌تواند تا پایان دهه بر روی سرمایه‌گذاری‌های اولیه در شش بخش خاص، از جمله فناوری پاک، فلزات و معدن، و حمل و نقل و لجستیک، خرج شود. این کشور قصد دارد تا پروژه‌های “مگا” به ارزش ۸۷۰ میلیارد دلار را تا سال ۲۰۳۰ انجام دهد، که شامل پروژه نئوم (NEOM)، یک شهر آینده‌نگرانه در سمت سعودی خلیج عقبه (Gulf of Aqaba)، می‌شود.

فیصل العظمه (Faisal AlAzmeh)، تحلیلگر تحقیقات گلدمن ساکس، در گزارش تیم نوشت: “ما همچنین انتظار داریم که با رسیدن به اهداف اولیه، استراتژی‌ها و اعلامیه‌های بیشتری صادر شوند، که با پیشرفت‌های فناورانه بیشتر در سرتاسر بخش‌ها حمایت می‌شود.”

تحقیقات گلدمن ساکس یک تریلیون دلار سرمایه گذاری در شش بخش را تا سال 2030 پیش‌بینی می‌کند

دسته-بندی-بخش-هاJPG
دسته‌بندی بخش‌ها بر اساس رنگ مشخص می‌شوند: انرژی بالادست، انرژی پایین دست، فلزات و معدن، حمل و نقل و تدارکات، تحول دیجیتال، و فناوری انرژی پاک

چگونه اقتصاد عربستان سعودی از سرمایه‌گذاری سود می‌برد؟

تحقیقات گلدمن ساکس (Goldman Sachs Research) شش زمینه‌ای را که از افزایش سرمایه‌گذاری بهره‌مند شده‌اند و احتمالاً یک “ابرچرخه سرمایه‌گذاری” را تا پایان دهه به پیش خواهند برد، معرفی می‌کند:

  • فناوری پاک: عربستان سعودی برنامه‌ریزی می‌کند تا تقریباً ۶۰ گیگاوات (GW) ظرفیت انرژی تجدیدپذیر و ۲ تا ۳ گیگاوات ظرفیت انرژی هسته‌ای تا سال ۲۰۳۰ اضافه کند. هدف از این برنامه افزایش تولید هیدروژن پاک و خودروهای برقی نیز است. برآورد کلی سرمایه‌گذاری: ۲۰۶ میلیارد دلار.
  • فلزات و معدن: دولت در سال ۲۰۲۱ قانون جدید سرمایه‌گذاری معدنی را مطرح کرد که به منظور تسهیل صدور مجوزهای اکتشاف و استفاده از تقریباً ۱.۳ تریلیون دلار ارزش فلزات و مواد معدنی “به شدت نادر” طراحی شده بود. برآورد کلی سرمایه‌گذاری: ۱۷۰ میلیارد دلار.
  • حمل و نقل و لجستیک: با هدف تبدیل شدن به یک مرکز پیشرو در سفر و حمل و نقل، این کشور به تازگی استراتژی ملی حمل و نقل و لجستیک به‌روزرسانی شده، استراتژی هوانوردی سعودی و یک خط هوایی ملی جدید را راه‌اندازی کرده است. این کشور همچنین برنامه‌ریزی می‌کند تا فرودگاه بین‌المللی شاه سلمان را گسترش دهد. برآورد کلی سرمایه‌گذاری: ۱۵۰ میلیارد دلار.
  • تحول دیجیتال: هزینه‌های سرمایه‌ای توسط ارائه‌دهندگان خدمات مخابراتی کشور با تمرکز بر روی ظرفیت شبکه، به ویژه توسعه ۵G و گسترش فیبر تا خانه، در هسته برنامه‌های اقتصادی عربستان قرار دارد. برآورد کل سرمایه‌گذاری: ۱۴۷ میلیارد دلار.
  • انرژی بالادستی: با گسترش ظرفیت نفت و گاز طبیعی به عنوان بخشی از استراتژی، تولید انرژی سنتی همچنان بخش بزرگی از برنامه اقتصادی کشور را تشکیل می‌دهد. برآورد کل سرمایه‌گذاری: ۲۴۵ میلیارد دلار.
  • انرژی پایین‌دستی: برنامه شاهد رشد تقاضا برای محصولات پتروشیمی است که رشد تقاضا برای بنزین و گازوئیل را پشت سر می‌گذارد، که این امر به سرمایه‌گذاری در زمینه‌هایی مانند فناوری نفت خام به مواد شیمیایی افزایش می‌بخشد. برآورد کل سرمایه‌گذاری: ۱۰۰ میلیارد دلار.

استراتژی NIS عربستان سعودی چیست؟

استراتژی NIS (استراتژی سرمایه‌گذاری ملی) عربستان سعودی، بیشتر بر تقویت نقش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) تمرکز دارد که انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۵ به ۳.۴ درصد تولید ناخالص داخلی (GDP) و تا سال ۲۰۳۰ به ۵.۷ درصد افزایش یابد. عربستان سعودی همچنین انتظار دارد که تشکیل سرمایه ثابت ناخالص، که در حال حاضر حدود یک چهارم از تولید ناخالص داخلی خود را تشکیل می‌دهد، تا سال ۲۰۲۵ به ۲۶.۴ درصد و تا سال ۲۰۳۰ به ۳۰ درصد افزایش یابد.

NIS به منظور فعال کردن چشم‌انداز ۲۰۳۰، طرح دولت اعلام شده در سال ۲۰۱۶ برای تبدیل اقتصاد خود است. العظمه می‌نویسد: “از زمان راه‌اندازی چشم‌انداز ۲۰۳۰ در سال ۲۰۱۶، عربستان سعودی گام‌های معناداری در رشد اقتصاد غیر نفتی از طریق توسعه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های مختلف در بخش‌های اقتصادی استراتژیک برداشته است.”

یکی دیگر از اصول اساسی استراتژی NIS (استراتژی سرمایه‌گذاری ملی)، اجرای برنامه شریک (Shareek) در سال ۲۰۲۱ است که هدف آن افزایش سرمایه‌گذاری داخلی توسط شرکت‌های بخش خصوصی فهرست‌شده و غیرفهرست شده به ۱.۳ تریلیون دلار تا سال ۲۰۳۰ است. به عنوان بخشی از این برنامه، که شامل ۲۸ شرکت خصوصی می‌شود، عربستان سعودی می‌خواهد صادرات غیرنفتی را از ۱۶ درصد به ۵۰ درصد افزایش دهد. دولت اولین موج پروژه‌های حمایت‌شده برای شرکت‌های بزرگ تحت برنامه شریک را در اول ماه مارس امسال اعلام کرد.

عربستان سعودی از زمان راه‌اندازی چشم‌انداز 2030 پیشرفت‌هایی داشته است

ثروت حاصل از نفت عربستان سعودی، این کشور را در موقعیت منحصر به فردی قرار می‌دهد تا بر این تعهدات پایبند بماند. تحلیلگران مالی MENA (خاورمیانه و شمال آفریقا) ما توجه دارند که سود قابل توجه نفتی، موقعیت سرمایه‌گذاری بین‌المللی این کشور را تنها بین اولین فصل سال ۲۰۲۱ و اولین فصل سال ۲۰۲۳، ۱۵۰ میلیارد دلار بهبود بخشیده است. عربستان سعودی میزبان برخی از بزرگ‌ترین صندوق‌های ثروت ملی در جهان، از جمله صندوق سرمایه‌گذاری عمومی، است که دارایی‌های تحت مدیریت آن از ۲۵۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۸ به تقریبا ۷۰۰ میلیارد دلار افزایش یافته است.

العظمه می‌نویسد: “از زمان راه‌اندازی چشم‌انداز ۲۰۳۰ در سال ۲۰۱۶، عربستان سعودی قدم‌های معناداری در رشد اقتصاد غیرنفتی از طریق توسعه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های مختلف در بخش‌های اقتصادی استراتژیک برداشته است.” وی ادامه می‌دهد: “انتظار می‌رود همزمان با پیشرفت/ دسترسی فناوری با گذشت زمان و با تکمیل استراتژی‌های بخشی، برنامه‌های سرمایه‌گذاری بیشتر توسعه یابند.”