طبق داده‌های منتشر شده توسط اداره کل گمرک جمهوری اسلامی ایران (IRICA)، ترانزیت کالا از طریق ایران در ۱۱ ماه اول سال شمسی جاری (۲۱ مارس ۲۰۲۳ تا ۱۹ فوریه ۲۰۲۴) نسبت به مدت مشابه در سال گذشته، ۳۵ درصد افزایش یافته است.

بر اساس داده‌های اداره کل گمرک، ۱۶.۲ میلیون تن کالا در دوره ۱۱ ماهه یاد شده از طریق این کشور ترانزیت شده است.

همان طور که شهریار افندی‌زاده، معاون وزیر حمل و نقل، اعلام کرد، دستاوردهای حاصل از ترویج مذاکرات ترانزیت و اصول ابتکار “راه ایران” منجر به رشد ترانزیت از طریق این کشور در این سال شده است.

این مقام تاکید کرد که روند مستمر ثبت رکوردهای ترانزیت اخیر از طریق این کشور و علاقه رو به افزایش دولت‌ها، تجار و فعالان بخش حمل و نقل از کشورهای همسایه، منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به وضعیت ترانزیت و لجستیک جمهوری اسلامی ایران، بر نتیجه‌بخش بودن رویکرد تحولی دولت سیزدهم به موضوع استراتژیک ترانزیت با تاکید بر توسعه روابط اقتصادی همه‌جانبه با همسایگان، تاکید دارد.

همان طور که وزیر حمل و نقل و شهرسازی، مهرداد بذرپاش اعلام کرد، ابتکار “راه ایران” که توسط دولت فعلی ایران مطرح شده است، به کشورهای همسایه امکان می‌دهد از ایران به عنوان مسیر یا راهکاری استفاده کنند که دسترسی آن‌ها به آب‌های بین‌المللی را تسهیل می‌کند.

این وزیر تاکید کرد که ابتکار “راه ایران” دروازه‌ای به سرزمین فرصت‌های ترانزیتی ایران است.

همان طور که پیشتر افندی‌زاده اعلام کرده بود، ۱۰.۸ میلیون تن کالا در سال گذشته (پایان یافته در ۲۰ مارس) از طریق این کشور ترانزیت شده بود.

این مقام همچنین اعلام کرد که ایران با ترانزیت ۸.۳ میلیون تن کالاهای غیرنفتی در ۱۴۰۱ رکورد جدیدی ثبت کرده است و افزود که ۲.۵ میلیون تن محصولات نفتی نیز در سال گذشته از طریق این کشور ترانزیت شده است.

او گفت: “با توجه به ترانزیت ۷.۵ میلیون تن کالاهای غیرنفتی در ۱۴۰۰، ما شاهد رشد ۱۰.۷ درصدی در ترانزیت این نوع کالاها در ۱۴۰۱ نسبت به سال قبل بوده‌ایم”.

معاون وزیر حمل و نقل در ادامه تاکید کرد: “در سال ۱۴۰۱، شاهد تحولات و دستاوردهای مهمی در زمینه‌های استراتژیک و عملیاتی ترانزیت کشور بودیم که تأثیرات قطعی آن به تدریج و پیوسته بر رشد ترانزیت از کشور در ۱۴۰۲ و سال‌های آینده مشاهده خواهد شد”.

افندی‌زاده سپس توضیح داد: “در راستای فعال‌سازی و توسعه کریدور حمل و نقل بین‌المللی شمال-جنوب، در جلسه سه جانبه سپتامبر گذشته بین مقامات عالی‌رتبه کشورمان و فدراسیون روسیه و جمهوری آذربایجان در باکو، در حالی که هدف دستیابی به ترانزیت ۱۵ میلیون تن کالا از طریق این کریدور تا سال ۲۰۳۰ بود، توافقاتی در زمینه تقویت همکاری سه کشور در سرمایه‌گذاری و تأمین مالی مشترک، تکمیل و توسعه زیرساخت‌های کلیدی و بهره‌برداری از آن‌ها، به‌ویژه ساخت خط راه‌آهن رشت-آستارا، تسهیل تردد مرزی کالاها و افزایش کیفیت و کمیت این ترددها حاصل شد”، و افزود که پیگیری اجرای این توافقات در دستور کار قرار دارد.

او در ادامه توضیح داد: “یکی از مهم‌ترین رویدادهای سال گذشته، عضویت کامل ایران در سازمان همکاری شانگهای (SCO) بود. در مدت کوتاهی پس از نشست سران شانگهای در سپتامبر ۱۴۰۱ در سمرقند، اولین نشست شش جانبه وزرای حمل و نقل ایران و کشورهای آسیای مرکزی، به علاوه روسیه و آذربایجان در ماه اکتبر در تهران با هدف دستیابی به ۲۰ میلیون تن ترانزیت سالانه بین ایران و کشورهای آسیای مرکزی، به عنوان منطقه‌ای با نقش و اهمیت بسیار بالا در ترانزیت شرق-غرب و شمال-جنوب، به ویژه پس از تحولات اخیر منطقه‌ای و بین‌المللی برگزار شد، که توسط اعضا تایید شد.”

معاون وزیر حمل و نقل اظهار داشت که امسال، موضوع ترانزیت و ایفای نقش در برنامه‌های بزرگی مانند طرح کمربند و جاده چین، سازمان همکاری شانگهای، سازمان همکاری اقتصادی (ECO) و اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) یکی از اولویت‌های اصلی وزارت حمل و نقل در توسعه روابط حمل و نقل با کشورهای هدف منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است.

پس از هفت سال کاهش در ترانزیت کالا از کشور، مسیر رشد ترانزیت در سال گذشته (پایان یافته در ۲۰ مارس ۲۰۲۲) از سر گرفته شد و با عبور ۱۲.۶۵ میلیون تن کالا از ایران، رشد ۶۸ درصدی حاصل شد.

سیاست توجه به همسایگان و توسعه روابط سیاسی و اقتصادی با کشورهای همسایه در دولت کنونی، افزایش توجه به مسیرهای جاده‌ای و ریلی در جهان و تلاش‌ها و همکاری‌های سازمان‌های مرتبط با حمل و نقل و تجارت در برقراری یا فعال‌سازی کریدورها از طریق کشور منجر به رشد قابل توجه در ترانزیت کالا از طریق ایران شده است.

ایران به دلیل موقعیت استراتژیک و جغرافیای خاص خود، یکی از کشورها با جایگاه ویژه در روابط تجاری و ترانزیتی است، چرا که این کشور در مسیر چندین کریدور بین‌المللی مهم قرار دارد.

با توجه به موقعیت جغرافیایی خود، ایران می‌تواند نقش قابل توجهی در ترانزیت کالا در منطقه ایفا کند و از وضعیت خود در این زمینه بهره‌های زیادی ببرد.

توجه به اسناد بالادستی، به ویژه برنامه‌های توسعه‌ای کشور، و تصمیم دولت برای توسعه ترانزیت، توجه ویژه به توسعه زیرساخت‌ها، کاهش زمان ترانزیت، ارزان‌تر کردن عبور از ایران و ایجاد مزیت‌های بیشتر نسبت به رقبا، به دلیل مسیر کوتاه برای مشتریان، می‌تواند به تسهیل توسعه ترانزیت کمک کند تا کشور بتواند به رشد مطلوب در این زمینه دست یابد.

در اوایل ژوئن ۲۰۲۳، افندی‌زاده اعلام کرد که وزارت حمل و نقل و توسعه شهری در حال تهیه یک برنامه جامع پنج‌ساله برای افزایش روابط حمل و نقل و ترانزیت با کشورهای آسیای مرکزی، همچنین کشورهای حوزه خلیج فارس و دریای عمان است.

افندی‌زاده توضیح داد که این برنامه شامل استراتژی‌های اساسی و نقشه راه اجرایی به صورت گام به گام برای پنج سال آینده است و تکامل روابط حمل و نقل و ترانزیت دوجانبه با کشورهای هدف، از جمله کشورهای آسیای مرکزی و خلیج فارس و دریای عمان را نشان خواهد داد.

معاون وزیر حمل و نقل تأکید کرد که امسال، موضوع ترانزیت و ایفای نقش در برنامه‌های بزرگی مانند ابتکار کمربند و جاده چین، سازمان همکاری شانگهای، سازمان همکاری اقتصادی (ECO) و اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) یکی از اولویت‌های اصلی وزارت حمل و نقل در توسعه روابط حمل و نقل با کشورهای هدف منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است.

Top of Form