آنچه در این مقاله می خوانید
آمار رسمی درآمد و هزینه‌های خانوارها در تهران نشان می‌دهد که خانوارهای شهری در پایتخت ایران سال گذشته نیمی از هزینه‌های خود را به مسکن اختصاص داده‌اند. برخی تحلیلگران معتقدند که با افزایش هزینه‌های مسکن از سال گذشته تا به امروز، این سهم به طور قابل توجهی افزایش یافته است.
وب‌سایت دیدبان ایران در گزارشی در این زمینه نوشته است که این نسبت در تهران نیمی از هزینه‌های خانوارها را تشکیل می‌دهد، در حالی که در استان بوشهر، تنها ۲۱ درصد هزینه‌ها به مسکن اختصاص دارد.
هرچند اطلاعات منتشر شده توسط مرکز آمار ایران همیشه با تردید عموم و کارشناسان مواجه است، این آمار نیز نشان می‌دهد که شرایط اقتصادی در ایران به سطح بحرانی نزدیک می‌شود.
بر اساس همین آمار، میانگین سهم هزینه‌های مسکن در کل ایران ۳۸.۱ درصد بوده است.
بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار دولت ایران، متوسط قیمت مسکن در تهران در ژانویه سال ۲۰۲۴ به حدود ۸۰۶ میلیون ریال (تقریباً ۱۳۵۷ دلار) افزایش یافته است. خبرگزاری تسنیم که به سپاه پاسداران (IRGC) منسوب است، در گزارشی در تاریخ ۱۰ مارس (20 اسفند) تأکید کرد که سیاست‌های دولت در بخش مسکن «بی‌اثر» بوده و منجر به بهبود وضعیت عمومی در حوزه مسکن نشده‌اند.
این خبرگزاری اعلام کرد که وام‌های مسکن در تهران کارآیی ندارند چون با وام از بانک مسکن تنها می‌توان حدود ۸.۳ متر مربع خانه در تهران خریداری کرد.
کاهش قدرت خرید مردم مهم‌ترین عامل در عدم توانایی متقاضیان برای خرید مسکن است. در این زمینه، در تابستان سال جاری، مرکز پژوهش‌های مجلس نوشت که تا ابتدای دهه ۲۰۱۰، دهک‌های اول تا سوم به دلیل ناتوانی در پرداخت اقساط بانکی، عملاً از دسترسی به مسکن مناسب محروم بودند.
اکنون، این دهک‌ها «کاملاً» از توانایی تهیه مسکن لازم برخوردار نیستند و حتی دهک‌های چهارم و پنجم و بخشی از دهک ششم نیز «نسبتاً» قادر به تأمین مسکن نیستند.
ابراهیم رئیسی در جریان کمپین انتخاباتی خود، وعده داد که هر سال یک میلیون واحد مسکونی بسازد، اما با گذشت بیش از دو سال از دوره ریاست دولت او، هنوز در این زمینه دستاوردی نداشته است.
هزینه مسکن در ایران در سال‌های پس از انقلاب چه روندی را طی کرده است؟
پس از انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷، هزینه مسکن در ایران تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله تورم، تغییرات اقتصادی، تحریم‌های بین‌المللی و سیاست‌های داخلی دچار نوسانات قابل توجهی شده است. در دهه‌های اخیر، به‌طور کلی شاهد روند صعودی قیمت‌ها در بخش مسکن بوده‌ایم، که این امر باعث افزایش فشار بر خانواده‌ها و کاهش توانایی خرید مسکن برای بخش قابل توجهی از جمعیت شده است.
در دوران پس از جنگ ایران و عراق و در طول دهه ۱۳۷۰ و ۱۳۸۰ شمسی، بازار مسکن شاهد رشد قیمت‌ها بود، اما این رشد در دهه ۱۳۹۰ شتاب بیشتری گرفت. تحریم‌های اقتصادی، نوسانات نرخ ارز و تورم بالا از عوامل اصلی این افزایش قیمت‌ها بوده‌اند.
در سال‌های اخیر، به‌خصوص با تشدید تحریم‌ها و افزایش نرخ ارز، هزینه‌های مسکن به شدت افزایش یافته و دسترسی به مسکن مناسب را برای بسیاری از شهروندان دشوارتر کرده است. نوسانات اقتصادی و عدم ثبات در بازارهای مالی ایران نیز به این چالش‌ها دامن زده‌اند.
بنابراین، در مجموع می‌توان گفت که هزینه مسکن در ایران پس از انقلاب اسلامی یک روند افزایشی داشته و این افزایش قیمت‌ها به‌خصوص در سال‌های اخیر به شکل چشمگیری ادامه داشته است.
