آنچه در این مقاله می خوانید
بر اساس آمار اعلام شده توسط سعید عقلی، یکی از مسئولان شرکت ملی گاز ایران، در روز چهارشنبه، ۱۵ فروردین ۱۴۰۲ (۴ آوریل)، دولت ابراهیم رئیسی تنها با کاهش تزریق گاز به میادین نفتی و کاهش صادرات، بدون پیشرفت در افزایش تولید گاز، رشد مصرف گاز طی دو سال گذشته را جبران کرده است.
سعید عقلی، مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران، مصرف گاز طبیعی ایران در سال گذشته را ۲۴۹ میلیارد متر مکعب اعلام کرد، که نشان دهنده افزایش حدود سه درصد یا هفت میلیارد متر مکعب نسبت به سال ۲۰۲۲ است.
آمار منتشر شده از سوی اداره نظارت بر بازار انرژی ترکیه نشان میدهد که ایران صادرات خود به این کشور را در سال ۲۰۲۳ به میزان ۴۸ درصد کاهش داده و به ۵.۲ میلیارد متر مکعب رسانده است.
ایران همچنین صادرات گاز به عراق را در طول پاییز و زمستان ۲۰۲۳ به شدت محدود کرده است.
از پاییز ۲۰۲۲، ایران همچنین مقادیر محدودی گاز (حدود ۳ میلیارد متر مکعب) را از ترکمنستان وارد کرده است، اما این کشور واقع در شمال ایران هم فروش گاز به ایران و هم عملیات تبادل گاز از طریق ایران به جمهوری آذربایجان را از ژانویه ۲۰۲۳ متوقف کرده است.
بنابراین، دولت ابراهیم رئیسی با کاهش قابل توجه در صادرات و واردات گاز، بخشی از افزایش هفت میلیارد متر مکعبی مصرف داخلی گاز در سال ۲۰۲۳ را جبران کرده است.
از طرف دیگر، بر اساس آمار وزارت نفت، ایران طی دهه گذشته به طور متوسط روزانه ۳۷ میلیون متر مکعب گاز به میادین نفتی تزریق کرده است تا سطح تولید نفت را حفظ کند، اما خبرگزاری فارس در ژوئن ۲۰۲۳ گزارش داد که این رقم به ۳۰ میلیون متر مکعب کاهش یافته است.
حدود ۸۰ درصد از میادین نفتی فعال ایران در نیمه دوم عمر خود قرار دارند و اکثر تولید نفت کشور از میادینی است که پیش از انقلاب ۱۹۷۹ راهاندازی شدهاند و برای حفظ تولید نیازمند تزریق روزانه ۳۰۰ میلیون متر مکعب گاز هستند.
دولت ابراهیم رئیسی تنها ده درصد از این مقدار مورد نیاز را به میادین تزریق میکند تا کمبود گاز در سایر بخشها را جبران کند، این وضعیت در نهایت باعث خواهد شد که بخش قابل توجهی از ذخایر میادین نفتی کشور قابل استخراج نباشد.
جبران رشد مصرف گاز کشور از طریق کاهش صادرات و تزریق گاز به میادین نفتی در حالی انجام میشود که اخیرا، جواد اوجی، وزیر نفت ایران، ادعا کرد که رشد متوسط تولید گاز کشور در سالهای اخیر سالانه ۵.۲ درصد (بیش از ۱۲ میلیارد متر مکعب در سال) بوده است.
این ادعا با وجود آن مطرح میشود که کشور طی دو سال گذشته با کمبود گاز روزافزون و شدیدی مواجه بوده است، به طوری که کسری گاز کشور در فصل زمستان به ۳۰۰ میلیون متر مکعب در روز رسیده است، عددی که معادل کل مصرف گاز ترکیه در فصل سرد است.
آمار شرکت نفتی بریتیش پترولیوم (BP) نیز نشان میدهد که در حالی که رشد متوسط سالانه تولید گاز ایران در دهه گذشته بیش از پنج درصد بوده است، این عدد در سال ۲۰۲۲ به کمتر از یک درصد کاهش یافته است. آمار بینالمللی در مورد تولید گاز ایران در سال ۲۰۲۳ هنوز منتشر نشده است.
علاوه بر این، مصرف ۲۴۹ میلیارد متر مکعب گاز کشور در سال گذشته (روزانه ۶۸۲ میلیون متر مکعب) گزارش شده است در حالی که وزیر نفت ایران اخیرا در کنفرانس کشورهای صادرکننده گاز در الجزایر ادعا کرد که تولید روزانه گاز فعلی کشور یک میلیارد و ۷۰ میلیون متر مکعب است.
ایران تنها موفق به افتتاح ناقص فاز ۱۱ پارس جنوبی در سال گذشته شد، اما تولید گاز کشور تغییری نکرد چرا که به جای ساخت و نصب سکوهای تولید جدید، یک سکوی قدیمی از فاز ۱۲ پارس جنوبی به فاز ۱۱ منتقل شد.
دلیل انتقال این سکو از فاز ۱۲ به فاز ۱۱ نیز حفاری نادرست در چاههای سومین سکوی فاز ۱۲ بود، چون که این سکو بیشتر آب شور تولید میکرد تا گاز.
حدود ده سال پیش، هنگام راهاندازی فاز ۱۲ پارس جنوبی، قرار بود روزانه ۸۴ میلیون متر مکعب گاز تولید کند، اما به دلیل اشتباهات حفاری، از ابتدا تنها ۶۵ میلیون متر مکعب گاز تولید کرد و اکنون تنها ۴۳ میلیون متر مکعب گاز تولید میکند.
فاز ۱۱ پارس جنوبی، که سال گذشته راهاندازی شد، نیز قرار بود روزانه ۵۶ میلیون متر مکعب گاز تولید کند، اما به دلیل تاخیر در تکمیل چاهها، در حال حاضر تنها یکپنجم این میزان گاز تولید میکند.