آمار جدید منتشرشده توسط دولت ایران نشان دهنده تراز منفی ۱۶.۸ میلیارد دلاری در تجارت غیرنفتی در سال ۲۰۲۳ است.

بر اساس آمار گمرک، ایران در سال گذشته حدود ۴۹.۴ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی داشته است که هفت درصد کمتر از سال ۲۰۲۲ است.

واردات کشور نیز ۶۴.۳ میلیارد دلار بوده که هفت درصد بیشتر از سال ۲۰۲۲ است. ایران همچنین ۱.۹ میلیارد دلار طلای استاندارد وارد کرده است.

در ماه‌های اخیر، اداره گمرک ایران برای اولین بار آمار صادرات نفت، برق و خدمات را به ارقام صادرات خود اضافه کرده است تا تراز تجاری مثبتی را نشان دهد، اما این ارقام را در محاسبات واردات خود لحاظ نمی‌کند.

صادرات نفت:

آمار گمرک نشان می‌دهد که صادرات نفت ایران در سال گذشته به ۳۵.۹ میلیارد دلار رسیده است، که ۸.۶ درصد بیشتر از سال ۲۰۲۲ است.

آمار بین‌المللی، از جمله داده‌های شرکت‌های داده‌ای مانند کپلر (Kpler)، نشان می‌دهد که ایران در سال گذشته روزانه ۱.۳ میلیون بشکه صادرات نفت خام داشته است که ۴۸ درصد بیشتر از سال ۲۰۲۲ است. قیمت نفت در بازارهای جهانی تنها ۱۷ درصد کاهش یافته است.

مشخص نیست چرا با توجه به ارقام ذکر شده، ارزش صادرات نفت خام ایران فقط ۸.۶ درصد افزایش یافته است.

علاوه بر این، ایران در سال گذشته روزانه ۲۲۰ هزار بشکه مازوت صادر کرده است و در مجموع، صادرات نفت ایران باید حدود ۴۴ میلیارد دلار باشد. با این حال، آمار گمرک این رقم را ۳۵.۹ میلیارد دلار اعلام کرده است.

ایران در سال گذشته واردات گازوئیل و بنزین نیز داشته است، اما این مورد در محاسبات گمرک لحاظ نشده است.

تجارت خدمات:

آمار گمرک نشان می‌دهد که ایران در سال گذشته ۱.۳ میلیارد دلار صادرات «خدمات فنی و مهندسی» داشته است. این گزارش به حجم کلی صادرات خدمات از جمله ترانزیت و واردات خدمات به کشور اشاره‌ای نمی‌کند.

بر اساس آمار بانک مرکزی، حجم کل واردات خدمات ایران در سال‌های اخیر حدود ۱۵ میلیارد دلار سالانه بوده است، در حالی که صادرات خدماتی کشور نصف این رقم است.

گمرک ایران توضیح نداده است چرا صادرات نفت، برق و خدمات را در آمار خود گنجانده است، اما واردات این موارد را در محاسبات تجارت خارجی لحاظ نکرده است.

ایران همچنین در سال‌های اخیر با فرار سرمایه گسترده‌ای روبرو شده است. نهادهای دولتی آمار سال گذشته را منتشر نکرده‌اند، اما آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد که ایران در سال ۲۰۲۲ حدود ۹.۳ میلیارد دلار فرار سرمایه داشته است.

تشدید تراز منفی تجارت خارجی منجر به کاهش سریع ارزش ریال در ماه‌های اخیر شده است.

در روز شنبه، ششم آوریل (18 فروردین)، دلار آمریکا در بازار آزاد با نرخ ۶۴۶,۵۰۰ ریال معامله می‌شود. ریال ایران نسبت به مارس ۲۰۲۳ حدود ۱۸ درصد و نسبت به آوریل ۲۰۲۳ حدود ۳۱ درصد از ارزش خود را از دست داده است.