چین بیش از یک سال است که مقدار زیادی طلا خریداری می‌کند. این اقدام، همراه با بروز جنگ‌ در اوکراین و غزه، به افزایش قیمت این فلز گرانبها به سطوح جدید کمک کرده است.

همچنان که مسائل ژئوپلیتیک، انتظارات برای کاهش نرخ بهره در آمریکا و افزایش ذخایر  طلا توسط چین، علاقه معامله‌گران را برانگیخت، قیمت طلا این هفته برای اولین بار از سطح 2,300 دلار (2,212 یورو) فراتر رفت.

طلا در زمان‌های هرج و مرج توسط سرمایه‌گذاران به عنوان دارایی امن و هِجی در برابر کاهش ارزش پول در نظر گرفته می‌شود؛ به همین دلیل است که درگیری‌ها در خاورمیانه و اوکراین به همراه افزایش تورم پس از شیوع بیماری کووید، به افزایش اخیر قیمت این فلز گرانبها کمک کرده است.

سایر بانک‌های مرکزی نیز که همه مشتاق به افزایش ذخایر طلای خود هستند، از این اقدام بانک خلق چین (PBC)، بانک مرکزی چین، پیروی کرده‌اند.

در این مقاله، بررسی می‌کنیم که چرا پکن به خرید طلا اقدام کرده است.

چین دقیقاً چه کاری انجام داده است؟

بر اساس گزارش شورای جهانی طلا، بانک مرکزی چین (PBC) طی 16 ماه متوالی به ذخایر طلای خود افزوده است. در سال 2023، بانک خلق چین بیش از همه بانک‌های مرکزی دیگر طلا خریداری کرد.

بخش صنعت خریدهای چین از این فلز گرانبها در سال گذشته را 225 تن متریک برآورد کرده است، که تقریباً یک چهارم از 1,037 تنی است که توسط همه بانک‌های مرکزی جهان خریداری شده است.

کریشن گوپال (Krishan Gopaul)، تحلیلگر ارشد EMEA در شورای جهانی طلا، در X، که پیشتر به عنوان توییتر شناخته می‌شد، نوشت: “تنها در ماه‌های ژانویه و فوریه، بانک خلق چین ذخایر طلای خود را 22 تن افزایش داد.”

بانک خلق چین (PBC) هم اکنون تقریباً 2,257 تن طلا در گاوصندوق‌های خود نگهداری می‌کند.

پس از آن که سرمایه‌گذاری‌های املاک و مستغلات، ارز یوان و بازار سهام کشور به دلیل مشکلات اقتصادی اخیر در دومین اقتصاد بزرگ جهان افت کرده است، علاوه بر بانک خلق چین، مصرف‌کنندگان چینی نیز سکه‌ها، شمش‌ها و جواهرات طلا را خریداری کرده‌اند.

جان رید (John Reade)، استراتژیست ارشد بازار در شورای جهانی طلا، ماه گذشته به تلویزیون بلومبرگ (Bloomberg) گفت: “از ابتدای سال، شاهد خریدهای عظیم خرده‌فروشی چینی بوده‌ایم… میزان خریدهای رکوردی در بورس طلای شانگهای.”

China-Gold

چرا چین این همه طلا می‌خرد؟

چین برای تجارت با سایر کشورهای جهان به شدت به دلار آمریکا وابسته است. به عنوان ارز ذخیره جهانی، بیشتر کالاها به دلار قیمت‌گذاری می‌شوند و بیش از نیمی از تجارت جهانی با استفاده از دلار انجام می‌شود.

در حالی که چین در ۳۰ سال گذشته به چالش‌کشیدن برتری اقتصادی آمریکا روی آورده، ذخایر ارزی عظیمی را، عمدتاً به دلار، انباشته است.

اما پکن نگران است که بیش از حد به دلار وابسته شده و مایل است ذخایر بانک خلق چین (PBC) را تنوع بخشد.

بر اساس داده‌های آمریکا، چین به طور تدریجی حجم دارایی‌های خود را کاهش داده است، که از سال ۲۰۱۱ تاکنون حدود یک‌سوم کاهش یافته و به حدود ۸۰۰ میلیارد دلار رسیده است. این کاهش از زمان همه‌گیری بیماری COVID-19 شتاب گرفته است.

هدف تنوع‌بخشی با اهداف سایر کشورهای گروه بریکس (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) هماهنگ است که اقتصاد آن‌ها تا سال ۲۰۵۰ قرار است بر اقتصاد جهانی غالب باشد.

بریکس حتی ایده ایجاد یک ارز مشترک در آینده را مطرح کرده است که می‌تواند به طور بالقوه چالشی برای دلار به عنوان ارز ذخیره جهانی باشد.

چرا چین می خواهد از دلار فاصله بگیرد؟

کشورهای عضو بریکس، از جمله چین، نگرانی‌هایی در مورد نحوه استفاده آمریکا از دلار به عنوان ابزاری برای حفظ موقعیت اقتصادی و ژئوپلیتیکی خود در جهان دارند.

موقعیت دلار به ایالات متحده اجازه می‌دهد تا با هزینه بسیار کمتری وام بگیرد. واشنگتن همچنین می‌تواند از این ارز به عنوان ابزاری دیپلماتیک، به عنوان مثال هنگام اعمال تحریم‌ها علیه روسیه، ایران و کره شمالی، استفاده کند.

پس از حمله روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، ایالات متحده و اتحادیه اروپا چندین دور تحریم علیه مسکو، از جمله مسدود کردن دارایی‌های خارجی بانک مرکزی روسیه، وضع کردند.

تحت فشار ایالات متحده، اکثر بانک‌های روسیه نیز از سیستم پرداخت SWIFT، که انتقالات پولی بین‌المللی را تسهیل می‌کند، اخراج شدند.

جان رید در ماه گذشته به بلومبرگ گفت: “فکر می‌کنم [تحریم‌ها] باعث شده که بسیاری از بانک‌های مرکزی به طور دقیق در مورد آن چه که در ذخایر خود نگهداری می‌کنند، فکر کنند.”

رهبران چین نگران هستند که کشورشان ممکن است در صورتی که تصمیم بگیرند قدرت نظامی خود را بیشتر به کار بگیرند یا اگر جنگ تجاری با واشنگتن بدتر شود، با محدودیت‌های مشابهی از سوی آمریکا مواجه شوند.

شی جینپینگ (Xi Jinping)، رئیس جمهور چین، گفته است که کشورش می‌تواند تایوان، جزیره‌ای با حکومت دموکراتیک که پکن آن را بخشی از قلمرو خود می‌داند، در صورت لزوم با زور تصاحب کند.

تحلیلگر شورای جهانی طلا انتظار دارد که خریدهای بانک مرکزی برای چندین سال ادامه یابد، نشانه‌ای که نشان می‌دهد تنوع‌بخشی هنوز به پایان نرسیده است.

حتی پس از نزدیک به ۱۸ ماه خرید، ذخایر طلای چین تقریباً ۴ درصد از کل ذخایر بانک خلق چین (بانک مرکزی چین) را تشکیل می‌دهد. این رقم به مراتب پایین‌تر از حد ذخایر توسط بانک‌های مرکزی کشورهای توسعه‌یافته است.

با این حال، بسیاری از تحلیلگران طلا معتقدند که قیمت به دلیل گمانه‌زنی‌ها بیش از حد بالا رفته است و تقاضای مداوم توسط بانک‌های مرکزی مانند بانک چین ممکن است قیمت‌ها را چندان بالاتر نبرد.

با این حال، برخلاف ارزهای کاغذی، طلا ارزش ذاتی دارد چون کالایی نادر است که استخراج آن دشوار است. همچنین این فلز گرانبها دارای چندین کاربرد اقتصادی، از جمله در صنایع الکترونیک، دندانپزشکی، ابزار پزشکی و بخش‌های دفاعی، هوافضا و خودرو، است.