تهران، پایتخت ایران، میزبان وزرای اقتصاد از بیش از ۴۰ کشور آفریقایی در دومین نشست بین‌المللی ایران و آفریقا است که از 7 تا 10 اردیبهشت (۲۶ تا ۲۹ آوریل) برگزار می‌شود.
خبرگزاری ایرنا گزارش داد که مراسم افتتاحیه این رویداد با حضور مقامات ارشد ایرانی از جمله ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور، و عباس علی‌آبادی، وزیر صنعت، معدن و تجارت برگزار شد.
رئیس جمهور رئیسی در مراسم افتتاحیه، آمادگی ایران را برای افزایش بیشتر روابط اقتصادی با کشورهای آفریقایی اعلام کرد.
او گفت:
“این نشست نمادی از اراده کشورهای آفریقایی و ایران برای گسترش روابط اقتصادی است.”
با اشاره به تفاوت نگاه ایران به آفریقا در مقایسه با کشورهای غربی، او بیان کرد: “همکاری با آفریقا از سوی امام خمینی تأکید شده و رهبر انقلاب اسلامی نیز اهمیت زیادی برای آن قائل است. غربی‌ها آفریقا را برای خود می‌خواهند، اما ما آفریقا را برای خودش می‌خواهیم.”
رئیسی همچنین به تاریخچه آفریقا اشاره کرد و گفت که چگونه بسیاری از کشورهای غربی منابع آفریقا را غارت کرده‌اند.
رئیس‌جمهور در جای دیگری از سخنان خود، گفت: “با وجود تهدیدات و تحریم‌ها، جمهوری اسلامی ایران پیشرفت خوبی داشته و می‌توان آن را یک کشور پیشرفته و صاحب فناوری نامید. شناخت پیشرفت‌ها و دستاوردهای جمهوری اسلامی ایران در فناوری‌های نوین بسیار مهم است.”
رئیسی با بیان این که ایران از ۱۰,۰۰۰ شرکت دانش‌بنیان برخوردار است و صادرات کشور تاکنون به دو میلیارد دلار رسیده است، افزود که کشورهای آفریقایی خواهان محصولات دانش‌بنیان ایران برای حل مشکلات خود هستند.
او گفت: “در زمینه‌های کشاورزی، صنعت، پزشکی و درمان، محصولات خوبی در ایران تولید شده که می‌تواند به آفریقا صادر شود.”
رئیس‌جمهور ایران اظهار داشت: “جمهوری اسلامی به طور کامل توانایی ساخت پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌ها را دارد و ما می‌توانیم در این زمینه با کشورهای آفریقایی همکاری کنیم.”
در ادامه مراسم، عباس علی‌آبادی، وزیر صنعت ایران، بر اهمیت «تجارت برد-برد» با کشورهای آفریقایی تأکید کرد و خواستار تأسیس دبیرخانه کنفرانس همکاری اقتصادی ایران-آفریقا در وزارت متبوع خود شد.
او معتقد بود که این دبیرخانه می‌تواند راه را برای افزایش تجارت و همکاری‌های اقتصادی بین ایران و آفریقا هموار کند.
این وزیر اعلام کرد که ایران برنامه‌ریزی کرده است تا با تمرکز بر یک یا دو کشور در هر منطقه، حمل و نقل منظم دریایی و پروازهای مستقیم به غرب و شرق آفریقا را افزایش دهد.
او همچنین بر اهمیت تجارت با ارزهای محلی و همچنین تجارت بر پایه مبادله به منظور رفع موانع در مسیر معاملات بانکی بین ایران و این قاره تأکید کرد.
این وزیر افزود که ایران آماده است تا تعداد اتاق‌های بازرگانی مشترک با کشورهای آفریقایی را افزایش دهد، تعداد مراکز تجاری در قاره را از ۱۰ به ۱۵ برساند و تعداد کارشناسان اقتصادی را برای رسیدن به عدد ۱۲ در میان‌مدت افزایش دهد.
طی ۴۰ سال گذشته، جمهوری اسلامی ایران به دلیل مشترکات سیاسی و فرهنگی، علی‌رغم تحریم‌ها، فشارها و اختلالات غرب، هرگز از سیاست اصولی خود در قبال آفریقا دست نکشیده و همواره خود را در کنار مردم و کشورهای آفریقایی نگه داشته است.
در سال‌های ۱۳۸۴ و ۱۳۸۵ (مارس ۲۰۰۵ تا مارس ۲۰۰۷)، روابط بین ایران و قاره آفریقا از نظر تجارت افزایش یافت. با این حال، از سال ۱۳۸۶، روابط اقتصادی بین ایران و آفریقا به دلیل بحران اقتصادی و تحریم‌های سختگیرانه علیه ایران کاهش یافته است.
نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که در سال‌های گذشته، به دلیل عدم بازسازی روابط اقتصادی با آفریقا، میزان تجارت با کشورهای این قاره در سطح ۱.۲ میلیارد دلار باقی مانده است، اما بر اساس گفته‌های قنادزاده، تسهیل مسیر تجاری با آفریقا در حال حاضر انجام شده و انتظار می‌رود که رقم تجارت با این قاره در سه سال آینده به ۱۰ میلیارد دلار برسد.
قنادزاده اعلام کرد که در واقع، گام‌های خوبی برای استفاده از ظرفیت‌های آفریقا برداشته شده است و آفریقا می‌تواند بازار مناسبی برای کالاهای ایرانی باشد.
سال گذشته، مقام رسمی به آغاز اقدامات دولت سیزدهم برای توسعه روابط با قاره آفریقا اشاره کرد و گفت:
“در سال ۱۴۰۰ (پایان یافته در ۲۰ مارس ۲۰۲۲)، مجموعه‌ای از اقدامات آغاز شده است که منجر به بازدید حدود ۶۰ هیئت تجاری آفریقایی، حضور فعال در نمایشگاه‌های این قاره، افتتاح ۱۰ مرکز تجاری و اعزام سه کارشناس اقتصادی شده است.”
او افزود: “در نتیجه این اقدامات، تجارت ایران با آفریقا از ۶۵۰ میلیون دلار در سال ۱۳۹۹، رشد ۱۰۰ درصدی را تجربه کرد و همچنین در 9 ماه اول سال ۱۴۰۱، تجارت ایران-آفریقا برابر با کل تجارت سال قبل بود و ما همچنین شاهد رشد حدود ۷۰۰ درصدی در صادرات خدمات فنی و مهندسی بودیم”.
همچنین طبق اعلام روح‌الله لطیفی، ارزش تجارت بین ایران و آفریقا در سال گذشته ۱۴۰۱ (که در ۲۰ مارس پایان یافت) دو درصد افزایش یافته است.
او تجارت سالانه ایران-آفریقا را ۲.۵۴۵ میلیون تن به ارزش ۱.۲۷۸ میلیارد دلار عنوان کرد.
طبق گفته لطیفی، ایران در سال گذشته ۲.۴۵۲ میلیون تن محصول به ارزش ۱.۱۸۳ میلیارد دلار به ۴۹ کشور آفریقایی صادر کرد که نشان‌دهنده کاهش یک درصدی است و ۹۲,۸۹۸ تن کالا به ارزش ۹۵.۳۱۶ میلیون دلار از ۲۳ کشور آفریقایی وارد کرده است که نشان‌دهنده رشد ۵۹ درصدی نسبت به سال گذشته است.
