آنچه در این مقاله می خوانید
نمایشگاه اکسپو فرصتی برای شکوفایی پایدار اقتصاد یک کشور، انجام فعالیت‌های مؤثر برای ایجاد شغل، گسترش روابط بین‌المللی و تبادلات فرهنگی با سایر ملت‌ها است.
یکی از ابزارهای مهم برای شکوفایی اقتصاد با نگاهی آینده‌نگرانه و به شیوه‌ای پایدار، انجام فعالیت‌های مؤثر برای ایجاد شغل، گسترش روابط بین‌المللی و تبادلات فرهنگی با سایر ملت‌ها و جذب گردشگر، برگزاری نمایشگاهی جهانی به نام اکسپو (Expo) است. این نمایشگاه‌های جهانی با نمایشگاه‌های تجاری که در سطوح ملی و بین‌المللی برگزار می‌شوند متفاوت هستند. بسیاری از ناظران که کارشناسان برگزاری نمایشگاه‌ها هستند، چنین استدلال می‌کنند:
“اکسپو پیشرفته‌ترین و گسترده‌ترین رویداد است، که من دوست دارم آن را المپیک نمایشگاه‌ها بنامم که در درازمدت به نفع تجارت خواهد بود.”
نمایشگاه‌های جهانی یا اکسپوها موضوعات جهانی را پوشش می‌دهند که تجربیات متنوع مردم مختلف را منعکس می‌کنند. نقشی که اکسپو ایفا می‌کند، بسیار بیشتر از نمایش فناوری‌های جدید است. این رویداد بر پیش‌بینی چالش‌های مشترکی که بشر با آن روبرو است متمرکز است. اکسپو رویدادی بسیار مهم در صحنه جهانی است و به دلیل مدت زمان طولانی حدود شش ماه، بسیاری آن را مهم‌تر از المپیک و مسابقات ورزشی جهانی می‌دانند که کوتاه‌تر بوده و تنها بر ورزش متمرکز هستند.
دفتر نمایشگاه‌های بین‌المللی (BIE) که مقر آن در پاریس است، نمایشگاه‌های اکسپو را سازماندهی می‌کند. اکسپو تنها به منظور کسب سود نیست، بلکه یک صحنه جهانی برای نمایش آخرین دستاوردهای فرهنگی، اجتماعی، علمی و اقتصادی کشورها در چارچوب موضوع نمایشگاه و چشم‌اندازهای توسعه‌ای آن‌ها است. هر اکسپو با محوریت یک موضوع جهانی (یا چالش) برگزار می‌شود و در مکانی که به طور ویژه برای آن ساخته شده است، برگزار می‌گردد. این مکان به عنوان محلی برای تعامل و ارتباط چهره به چهره بین تفکر و دستاوردهای ملت‌ها و همچنین بازدیدکنندگان در نظر گرفته می‌شود. یکی از بزرگ‌ترین ویژگی‌های اکسپو ایجاد محیطی صلح‌آمیز دور از هرگونه مسائل سیاسی است، جایی که شرکت‌کنندگان از سراسر جهان و بازدیدکنندگان می‌توانند با فرهنگ، تاریخ، تمدن و مسائل اقتصادی تعامل داشته باشند. در طول اکسپو، آن‌ها (نمایش‌دهندگان و بازدیدکنندگان) کشورهای کوچک بدون مرز در کنار یکدیگر ایجاد می‌کنند و ضمن برگزاری جلسات و گفتگوها در چارچوب مسائل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و علمی، در هیچ مراسم سیاسی خاصی درگیر نیستند. علاوه بر این، موارد زیر نیز می‌توانند از اهداف اکسپوها به شمار آیند:
- تقویت روابط بین‌المللی بر اساس یک موضوع مشترک؛
- به اشتراک‌گذاری تجربیات آموزشی و فرهنگی پیرامون یک موضوع جهانی مشترک؛
- نمایش توانمندی‌ها، تاریخ، تمدن، و رسوم یک کشور در ارتباط با موضوعی خاص؛
- تقویت و پشتیبانی از اکسپوها به عنوان آزمایشگاه‌هایی برای تجربیات آینده؛
- افزایش و تقویت رشد تبادلات اقتصادی و بین‌المللی؛
- ایجاد رونق اقتصادی در کشور میزبان؛
- تولید درآمد و ثروت برای کشورهای شرکت‌کننده از طریق برقراری روابط تجاری جدید؛ و
- بازاریابی برای کالاهایی با مزیت رقابتی.
موضوع نمایشگاه‌های اکسپو توسط کشور میزبان پس از کسب تأییدیه از دفتر نمایشگاه‌های بین‌المللی تعیین می‌شود. برگزارکننده اکسپو قصد دارد تا راه‌حل‌های علمی و عملی به دست آمده توسط شرکت‌کنندگان برای حل یک مشکل جهانی را در طول دوره اکسپو به دست آورد.
اولین نمایشگاه جهانی در سال ۱۸۵۱ در لندن برگزار شد که ایران به صورتی فعال در آن شرکت کرد. این امر مسئولیت بیشتری بر دوش ایران برای شرکت در نمایشگاه‌های اکسپو قرار می‌دهد. لازم به ذکر است که تاکنون بیش از ۶۳ نمایشگاه اکسپو در سراسر جهان برگزار شده و ایران، به جز نمایشگاه ۱۸۵۱، در نمایشگاه‌های مختلفی پیش از انقلاب اسلامی و هفت نمایشگاه دیگر پس از انقلاب اسلامی در کشورهای کره جنوبی، پرتغال، آلمان، ژاپن، چین، ایتالیا، قزاقستان و امارات متحده عربی شرکت کرده است.
