روزنامه عصر اقتصاد به “جعل آمار” توسط نهادهای دولتی انتقاد کرد و به نقل از حمیدرضا قاسمی، پژوهشگر اقتصادی، گزارش‌های آماری در مورد کاهش بیش از ۲۴ واحد درصدی تورم از اسفند ۱۴۰۱ را “بازی با شاخص‌ها” توصیف کرد.
حمیدرضا قاسمی، پژوهشگر اقتصادی، به روزنامه عصر اقتصاد گفت:
“این شاخص‌ها به نوعی عذاب دادن آمارها برای رسیدن به عددی هستند که بیشتر به یک شوخی و تمسخر شباهت دارد.”
وی در خصوص آمارهای جعلی کاهش تورم اظهار داشت: “هم در زندگی مردم و هم در سرمایه‌گذاری‌ها در بازارهای مختلف و در جنبه‌ای از فقیرتر شدن طبقه متوسط، آمارهای گزارش شده چیزی نیست که ما احساس می‌کنیم.”
علاوه بر این، غلامرضا علیزاده، پژوهشگر، استاد دانشگاه و اقتصاددان، تأکید کرد که “آمارهای گزارش شده مصنوعی هستند” و اعلام کرد: “معمولاً ما [کارشناسان دولت ایران] آمارها را به دلخواه خود با افزایش یا کاهش آنها تغییر می‌دهیم.”
علیزاده به تناقض بین مرکز آمار و بانک مرکزی اشاره کرد و گفت: “دو سازمان و نهاد اصلی ارائه‌دهنده آمار اینقدر متناقض هستند که مرکز آمار یک نرخ تورم را اعلام می‌کند و بانک مرکزی نرخ دیگری را. نزاع بر سر اختیار ارائه آمار بین این دو نهاد ادامه دارد.”
این اقتصاددان با انتقاد از ادعاهای مقامات دولت ایران درباره آمارهای جعلی گفت: “یکی از مقامات، با وجود سیل که ماشین‌های مردم را با خود برده، می‌گوید این چیزی نیست، فقط آبگرفتگی است. این بسیار بد است چون ما در وضعیتی هستیم که اطلاعات از طریق ماهواره‌ها و شبکه‌های اجتماعی و خبرگزاری‌ها بسیار سریع منتشر می‌شود.”
علیزاده توضیح داد که ادعای کاهش تورم چگونه مطرح شده است و گفت:
“معمولاً تورم از حدود ۴۰۰ قلم کالا محاسبه می‌شود. آنها ممکن است اقلامی که تأثیر زیادی دارند را با اقلام دیگری جایگزین کنند که این امر بر نرخ تورم تأثیر می‌گذارد.”
او اعلام کرد که در نهادهای دولتی ایران، “آمارگیر عواملی را در نظر می‌گیرد که عملکرد سازمان را در یک وضعیت خوب نشان دهد” و گفت: “به این ترتیب، به جای انجام تحلیل آماری، ما به جعل آمار می‌پردازیم که منجر به این شده که سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی ما بر اساس الگوریتم‌های غیرواقعی باشد.”
اقتصاد ایران با چالش‌های متعددی از جمله تورم بالا در سال‌های اخیر مواجه بوده است. مقامات و رسانه‌های دولتی سعی دارند نرخ تورم ۴۰.۷ درصد را به عنوان “دستاوردی برای خود” معرفی کنند. آنها به کاهش نقطه به نقطه تورم در طول سال ۲۰۲۳ اشاره می‌کنند و ادعا می‌کنند که این ارقام نشان دهنده اثربخشی سیاست‌های دولت است. با این حال، کارشناسان معتقدند که نرخ تورم سالانه شاخص دقیق‌تری از وضعیت تورم در ایران است، چون نشان‌دهنده افزایش متوسط قیمت‌ها در طول یک سال است.
کارشناسان بارها تأکید کرده‌اند که دولت‌ها در ایران شاخص‌ها را دستکاری می‌کنند یا مبانی زمانی را تغییر می‌دهند و به طور مؤثری به جعل آمار می‌پردازند تا “دستاوردهایی” را خلق کنند.
