با مقایسه عملکرد چرخه صعودی فعلی شاخص نزدک به لحاظ فناوری سنگین با عملکرد اواخر دهه 1990، می‌توانیم بینش‌هایی درباره شباهت‌ها و تفاوت‌های بین این دو پدیده بازار به دست آوریم.
ظهور فناوری‌های تحول آفرین
یکی از شباهت‌های اصلی بین حباب دات کام و بازار امروز، نقش محوری فناوری‌های تحول‌آفرین است.
در اواخر دهه 1990، اینترنت صنایع را متحول کرد و باعث رشد قابل توجهی در سهام فناوری شد. به طور مشابه، هوش مصنوعی در حال حاضر به عنوان یک فناوری تحول‌آفرین با پتانسیل افزایش قابل توجه کارایی کسب و کار در نظر گرفته می‌شود.
هر دو دوره شاهد عملکرد بهتر از سهام رشد بزرگ ایالات متحده، به ویژه تعداد انگشت شماری از سهام فناوری مرتبط با اینترنت و هوش مصنوعی بودیم.
عملکرد و ارزش‌گذاری
عملکرد شاخص Nasdaq 100 در طول حباب دات‌کام از سال 1998 تا 2000 افزایشی شدید را نشان داد که قابل مقایسه با بازار صعودی فعلی سهام هوش مصنوعی است که از سه ماهه سوم سال 2022 شروع شده است.
با این حال، یک تفاوت اساسی در ارزش گذاری‌ها نهفته است. در طول حباب دات‌کام، نسبت‌های قیمت/درآمد (P/E) تنظیم‌شده به‌صورت دوره‌ای برای شاخص S&P 500 در مقایسه با ارزش فعلی بازار که 35 برابر است، به 44 برابر بی‌سابقه رسید.
اگرچه ارزش‌گذاری‌های امروزی بالا هستند، اما به اندازه ارزش‌هایی که در دوران دات‌کام شاهد بودیم افراطی نیستند.
تمرکز بازار
عامل مهم دیگری که باید در نظر گرفت تمرکز بازار است. در اوج حباب دات کام، پنج و ده سهم برتر به ترتیب 17 درصد و 27 درصد از وزن شاخص S&P 500 را تشکیل می‌دادند.
در مقابل، تا آخرین قرائت‌ها، این ارقام به 30 درصد و 39 درصد افزایش یافته است. این افزایش تمرکز نشان می‌دهد که بازار امروز در مقایسه با اواخر دهه 1990، حتی بیشتر تحت سلطه چند سهام با سرمایه بزرگ، عمدتاً در بخش فناوری است.
کیفیت رهبران بازار
یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های این دو دوره، کیفیت شرکت‌های پیشرو است. رهبران بازار امروز متشکل از شرکت‌های با کیفیت بالاتر با ترازنامه قوی و عملیات سودآور هستند.
در مقابل، اواخر دهه 1990 شاهد تعداد قابل توجهی از شرکت‌های زیان‌ده، به‌ویژه در میان عرضه‌کنندگان اولیه سهام بودیم. این تفاوت اساسی نشان می‌دهد که در حالی که هر دو دوره بیش از حد سوداگرانه را تجربه کردند، رهبران بازار امروز قوی‌تر و از نظر مالی سالم‌تر هستند.
افزایش بدبینی و شرایط کلان اقتصادی
علیرغم شور و شوق پیرامون هوش مصنوعی، شک و تردید در مورد تأثیر بلندمدت آن وجود دارد. سرمایه‌گذاران به طور فزاینده‌ای نگران هستند که هزینه‌های سرمایه‌ای مرتبط با هوش مصنوعی ممکن است به رشد درآمد پیش‌بینی شده تبدیل نشود. این تردید در فروش اخیر بازار به دنبال درآمدهای ناامیدکننده از شرکت‌های پیشرو فناوری منعکس شده است.
علاوه بر این، محیط اقتصاد کلان امروز به طور قابل توجهی با اواخر دهه 1990 متفاوت است. دوره قبل از رشد قوی تولید ناخالص داخلی واقعی به طور متوسط حدود 4٪، تورم ملایم، مازاد بودجه در حال گذار، جمعیت مطلوب و سیاست‌های تسهیل فدرال رزرو سود برد. در مقابل، محیط فعلی با عدم اطمینان اقتصادی، تورم بالاتر و شرایط ژئوپلیتیکی کمتر مساعد مشخص شده است.
