مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری ایران، در گزارشی مبتنی بر نتایج یک نظرسنجی، به مشکلات جدی در استفاده از سرمایه انسانی اشاره کرده و هشدار داده است که جامعه ایران وارد مرحله‌ای از «مهاجرت گسترده» شده است.
در گزارشی با عنوان «مدیریت مهاجرت به خارج»، این مرکز نوشت:
“ما در حال حاضر در اوج ‘تمایل و تصمیم’ به مهاجرت هستیم، به ویژه در میان نیروی کار ماهر و دارای سرمایه.”
گزارش مرکز تحقیقات استراتژیک به تاریخ 13 مرداد (3 آگوست) است، اما این گزارش از روز پنجشنبه 25 مرداد (15 آگوست) توجه رسانه‌های داخلی را به خود جلب کرده است.
بر اساس این گزارش، جامعه ایران در یک وضعیت مهاجرتی منحصر به فرد قرار دارد، با یک جو روانی سنگین در مورد تمایل به مهاجرت که به شدت بر زندگی مردم تأثیر می‌گذارد.
در ادامه این گزارش آمده است که تمایل و تصمیم به مهاجرت در میان گروه‌های مختلف از جمله کارگران، ورزشکاران، پزشکان، پژوهشگران، کارآفرینان و سرمایه‌گذاران «تشدید» شده است.
در این مطالعه، دو گروه «پزشکان و پرستاران» و «دانشجویان و فارغ‌التحصیلان» اثرات اقتصادی تورم را به عنوان یک عامل عمده در تمایل به مهاجرت خود معرفی کرده‌اند.
73 درصد از پزشکان و پرستاران و ۵۹ درصد از دانشجویان اعلام کردند که اثرات تورم تأثیر «بسیار زیادی» بر تمایل آنها به مهاجرت داشته است. علاوه بر این، ۶۳ درصد از پزشکان و پرستاران و ۵۱ درصد از دانشجویان تأثیر تحریم‌ها بر تمایل آنها به مهاجرت را «بسیار زیاد» ارزیابی کرده‌اند.
پزشکان و پرستاران نارضایتی از درآمد شغلی، نبود امنیت آینده، عدم تعادل بین درآمد و هزینه‌ها و تجاری‌سازی حوزه فعالیت خود را به عنوان دلایل اصلی مهاجرت خود ذکر کرده‌اند.
پیشتر، رئیس سازمان نظام پزشکی ایران هشدار داده بود که “خروج پزشکان از کشور یک مسئله جدی است.”
در خرداد ۱۴۰۲ (ژوئن 2023)، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی ایران گزارش داد که حدود ده هزار نفر از متخصصان و فوق‌تخصص‌ها در طی دو سال گذشته گواهی لازم برای مهاجرت کاری را دریافت کرده‌اند و اظهار داشت که کشورهای عربی به مقصد اصلی پزشکان ایرانی تبدیل شده‌اند.
بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های استراتژیک ریاست جمهوری، از سوی دیگر، کارآفرینان و استارتاپ‌ها دلایل مرتبط با عدم اطمینان و ناامنی اقتصادی از جمله تحریم‌های اقتصادی، تورم شدید، نوسانات ارزی، بی‌ثباتی اقتصادی و عدم پیش‌بینی‌پذیری، عدم سودآوری تولید، بوروکراسی پیچیده و ناپایداری در سیاست‌های داخلی و خارجی را به عنوان دلایل اصلی مهاجرت خود ذکر کرده‌اند. آنان همچنین جذابیت محیط سرمایه‌گذاری و ثبات کشور مقصد را به عنوان دلایل مهاجرت خود مطرح کرده‌اند.
