آنچه در این مطلب می خوانید
افزایش چشمگیر صادرات گاز ایران به ترکیه
آمارهای سازمان تنظیم بازار انرژی ترکیه نشان میدهد که صادرات گاز ایران به ترکیه در ماههای سپتامبر و اکتبر ۲۰۲۴ (شهریور و مهر ۱۴۰۳) یازده برابر بیشتر از مدت مشابه در سال گذشته بوده است.
بحران داخلی گاز در ایران
این افزایش صادرات گاز به ترکیه در حالی رخ میدهد که ایران از ابتدای پاییز با کمبود شدید گاز داخلی مواجه بوده و این موضوع باعث محدودیت جدی در تأمین سوخت برای صنایع، کشاورزی و نیروگاهها شده است.
جزئیات صادرات گاز به ترکیه در سال ۲۰۲۴
طبق آمار ماهانه انرژی ترکیه، ایران در ده ماه اول سال ۲۰۲۴ (۱۰ دی ۱۴۰۲ تا ۹ آبان ۱۴۰۳) مجموعاً ۵.۵۸ میلیارد متر مکعب گاز به ترکیه صادر کرده است که نشاندهنده افزایش ۴۱ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته است.
براساس آخرین آمار منتشر شده در وبسایت این سازمان، ایران در سپتامبر سال ۲۰۲۳ (شهریور ۱۴۰۲) هیچ گازی به ترکیه صادر نکرد، اما در سپتامبر سال ۲۰۲۴ (شهریور ۱۴۰۳) بیش از ۵۱۰ میلیون متر مکعب گاز صادر کرد. در اکتبر سال ۲۰۲۴ (مهر ۱۴۰۳)، صادرات گاز ایران به ترکیه به بیش از ۸۶۶ میلیون متر مکعب رسید که هفت برابر بیشتر از اکتبر سال ۲۰۲۳ (مهر ۱۴۰۲) است.
در مجموع، از ۱ سپتامبر تا ۳۱ اکتبر سال ۲۰۲۴ (۱۰ شهریور تا ۹ آبان ۱۴۰۳)، ایران ۱.۳۸ میلیارد متر مکعب گاز به ترکیه فروخت که بیش از ۱۰.۵ برابر حجم صادرات در مدت مشابه سال گذشته است.
صادرات گاز به عراق و توافق با ارمنستان
ایران همچنین گاز به عراق صادر میکند، اما تاکنون هیچکدام از دو کشور اطلاعاتی درباره حجم تحویلشده منتشر نکردهاند.
ایران با ارمنستان نیز توافقی برای مبادله گاز با برق دارد که طی آن برای هر متر مکعب گاز، ۳ کیلووات ساعت برق دریافت میکند.
آمار رسمی گمرک ارمنستان نشان میدهد که ایران در نیمه اول سال ۲۰۲۴ (دی ۱۴۰۲ تا تیر ۱۴۰۳) صادرات گاز به این کشور را ۲۳ درصد افزایش داده است. در این مدت، ایران بیش از ۲۲۶ میلیون متر مکعب گاز به ارزش ۳۸ میلیون دلار به ارمنستان تحویل داده است.
آمار صادرات گاز ایران و اهداف آینده
بر اساس آمار شرکت BP و مجمع کشورهای صادرکننده گاز (GECF)، ایران در سال ۲۰۲۳ (۱۴۰۲) حدود ۱۴ میلیارد متر مکعب گاز صادر کرده است، اما هنوز برآوردی از کل صادرات گاز ایران در سال ۲۰۲۴ (۱۴۰۳) منتشر نشده است.
دولت ایران در پیشنویس بودجه سال آینده شمسی (شروع از اسفند ۱۴۰۳) هدف صادرات ۱۶ میلیارد متر مکعب گاز را تعیین کرده است.
بحران تراز گاز داخلی و نیاز به سرمایهگذاری
این هدف در حالی تعیین شده که ایران با تراز منفی گاز داخلی قابل توجهی روبهرو است. روز چهارشنبه، ۱ ژانویه سال ۲۰۲۵ (12 دی ۱۴۰۳)، محسن پاکنژاد، وزیر نفت ایران، اعلام کرد که طبق قانون برنامه هفتم توسعه، تولید روزانه گاز باید به ۱.۳۸ میلیارد متر مکعب برسد.
این هدف در برنامه ششم توسعه نیز تعیین شده بود، اما محقق نشد.
در اوج مصرف فصل زمستان، ایران گاز را با تمام ظرفیت خود یعنی ۸۵۰ میلیون متر مکعب در روز تولید میکند، اما همچنان با کسری ۳۰۰ میلیون متر مکعبی مواجه است. میانگین تولید روزانه گاز ایران در طول سال حدود ۷۳۰ میلیون متر مکعب است.
پاکنژاد اعلام کرد که دستیابی به اهداف برنامه هفتم توسعه نیازمند سرمایهگذاری ۴۵ میلیارد دلاری است که بیشتر آن باید به توسعه میادین گازی و زیرساختهای مرتبط اختصاص یابد.
