آنچه در این مطلب می خوانید
مسعود خانی، مدیر پروژه‌های بهره‌وری انرژی در شرکت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران (توانیر)، اعلام کرد که این شرکت با زیان انباشته‌ای بیش از ۱,۸۵۰ تریلیون ریال (حدود ۲.۲ میلیارد دلار) و بدهی‌های معوقه‌ای به میزان ۲,۰۰۰ تریلیون ریال (حدود ۲.۳۸ میلیارد دلار) مواجه است.
روز چهارشنبه ۲۹ ژانویه (۱۰ بهمن ۱۴۰۳)، خانی افزود که در طول سه سال گذشته، هم توانیر و هم بخش برق ایران با زیان عملیاتی مواجه بوده‌اند و بدهی‌های این شرکت به نیروگاه‌ها به‌طور پیوسته افزایش یافته است.
وی خاطرنشان کرد که به دلیل این زیان‌های فزاینده و بدهی‌های سنگین، توانیر دیگر قادر به سرمایه‌گذاری در ساخت نیروگاه‌های جدید نیست.
به نظر می‌رسد که اظهارات خانی پاسخی به سخنان هفته گذشته حسنعلی تقی‌زاده لنده، رئیس هیئت‌مدیره سندیکای تولیدکنندگان برق باشد، که ادعا کرده بود درآمد توانیر طی سه سال گذشته به دلیل افزایش تعرفه‌های برق ۳.۵ برابر شده است.
بااین‌حال، وی مدعی شد که
«حتی یک ریال از این درآمد اضافی به توسعه یا ساخت نیروگاه‌های جدید اختصاص نیافته است.»
در آگوست سال۲۰۲۴ (مرداد ۱۴۰۳)، تقی‌زاده همچنین به‌شدت از توانیر انتقاد کرده و این شرکت را متهم به فعالیت در حوزه واسطه‌گری برق به‌جای تمرکز بر تولید و توزیع آن کرده بود.
وی اظهار داشت که وزارت نیرو در حال حاضر برق را از نیروگاه‌های خصوصی به قیمت ۱,۲۰۰ ریال به ازای هر کیلووات ساعت خریداری کرده و سپس همان برق را در بورس انرژی به قیمت بیش از ۱۸,۰۰۰ ریال به ازای هر کیلووات ساعت به فروش می‌رساند.
نرخ آزاد بازار ارز برای هر دلار در حال حاضر حدود ۸۴۰,۰۰۰ ریال است.
در پاسخ جدید خود به این ادعاها، خانی افزایش درآمد توانیر را رد نکرد اما گفت که این درآمد اضافی صرف پرداخت بدهی‌ها و جبران زیان‌های گذشته شده است و هیچ بودجه‌ای برای ساخت نیروگاه‌های جدید باقی نمانده است.
اعتراف مقام توانیر به ناتوانی دولت در ساخت نیروگاه‌های جدید در حالی صورت می‌گیرد که عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو، روز شنبه ادعا کرد:
«تابستان آینده وضعیت تأمین برق کشور بهبود خواهد یافت و با اجرای موفق برنامه‌ها و همکاری دستگاه‌های دولتی، می‌توانیم تا تابستان سال ۲۰۲۶ ناترازی برق را برطرف کنیم.»
مقامات و رسانه‌های ایرانی از اصطلاح «ناترازی» برای اشاره به بحران کمبود انرژی در کشور استفاده می‌کنند.
خوش‌بینی علی‌آبادی درباره بهبود کمبود برق و حتی حل بحران، با اظهارات خودش در ماه گذشته در تناقض است؛ او در آن زمان اذعان داشت کشور در تابستان امسال با کمبود ۲۰,۰۰۰ مگاوات برق مواجه بوده و این رقم در سال آینده به ۲۵,۰۰۰ مگاوات خواهد رسید.
کمبود برق ایران در زمان اوج مصرف تابستان سال ۲۰۲۳ حدود ۱۲,۰۰۰ مگاوات بود.
این میزان در تابستان امسال به ۲۰,۰۰۰ مگاوات افزایش یافت و انتظار می‌رود که در سال آینده به ۲۵,۰۰۰ مگاوات برسد.
جبران این کسری برق حداقل ۲۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد.
در حالی که مصرف برق ایران سالانه ۷ درصد رشد دارد، تولید برق طی دهه گذشته با کمتر از نیمی از این میزان افزایش یافته است.
سال گذشته، تولید برق کشور تنها ۲ درصد رشد داشت.
توانیر دسترسی عمومی به آمارهای ماهانه خود را محدود کرده است، بنابراین مشخص نیست که پروژه‌های توسعه نیروگاهی در سال جاری تا چه حد پیشرفت داشته‌اند.
