هشدار درباره کاهش رشد بخش صنعت و تعدیل نیروی کار در ایران

یک روز پس از انتشار گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس درباره کاهش مستمر رشد بخش صنعت، رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی ایران نسبت به تعدیل نیروی کار در این بخش به دلیل قطعی مکرر برق هشدار داد.

علیرضا کلاهی صمدی در روز یکشنبه ۲۲ دسامبر ۲۰۲۴ (2 دی ۱۴۰3) اعلام کرد که طی سه سال گذشته، سرمایه‌گذاری در تولید، انتقال و توزیع برق «صفر» بوده و این موضوع ایران را با کمبود شدید برق مواجه کرده است.

مرکز پژوهش‌های مجلس نیز روز قبل گزارش داده بود که عدم تعادل در بخش انرژی باعث شده رشد اقتصادی بخش صنعت ایران از سال ۲۰۲۳ (۱۴۰۲) به شدت کاهش یابد. این روند در سه‌ماهه دوم و سوم سال ۲۰۲۴ (تابستان و پاییز ۱۴۰۳) بدتر شد و به نزدیکی «صفر» رسید.

برخی صنایع، از جمله داروسازی، چوب و کاغذ، خودرو، سرامیک، کاشی و سیمان، در نیمه نخست امسال رشد منفی را تجربه کردند.

مسئولیت دولت در جبران خسارات صنایع

کلاهی صمدی اشاره کرد که دولت موظف است خسارات وارده به صنایع را جبران کند، اما قادر به انجام این مسئولیت نیست و منابع لازم برای آن را در اختیار ندارد.

کاهش سهم صنعت و معدن در تولید ناخالص داخلی

محمود نجفی عرب، رئیس اتاق بازرگانی تهران، هفته گذشته اعلام کرد که سهم بخش صنعت و معدن از تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۲۵ (۱۴۰۴) نسبت به سال گذشته یک درصد کاهش یافته و به ۱۵.۲ درصد رسیده است، و این روند کاهشی ادامه دارد.

خطر تعدیل نیروی کار در بخش صنعت

هشدارها درباره تعدیل نیروی کار در حالی مطرح می‌شود که ۸.۵ میلیون نفر در ایران در بخش صنعت مشغول به کار هستند و این بخش یک‌سوم نیروی کار کشور را شامل می‌شود.

تأثیر قطعی برق بر بخش‌های مختلف اقتصادی

آسیب‌های ناشی از قطعی برق محدود به بخش صنعت نیست.

پیش‌تر، رئیس اتاق اصناف کشاورزی ایران از کاهش ۳۰ درصدی تولید محصولات پاییزه خبر داده بود، در حالی که یکی از بازرسان اتحادیه ملی مرغداران گوشتی از خسارت ۲۰ درصدی به مزارع پرورش مرغ به‌دلیل قطعی برق گزارش داده بود.

نیاز به سرمایه‌گذاری برای رفع بحران برق

کلاهی صمدی اظهار داشت که حداقل ۱۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری برای رفع کمبود برق مورد نیاز است. با توجه به بحران آب، ساخت نیروگاه‌های سیکل ترکیبی با بازده بالا دیگر امکان‌پذیر نیست.

چالش‌ها و محدودیت‌های تولید پراکنده و سوخت‌های نامناسب

او توضیح داد:

«در این شرایط، تولید پراکنده برق افزایش یافته است، اما ادامه اتکا به این روش منجر به بحران تأمین گازوئیل خواهد شد. علاوه بر این، مازوت و گازوئیل مورد استفاده در کشور استاندارد نیستند و گازوئیل با محتوای گوگرد بالا به موتورهای دیزلی آسیب می‌رساند.»

انرژی خورشیدی: تنها راه‌حل کوتاه‌مدت

کلاهی صمدی تأکید کرد که در کوتاه‌مدت تنها راه افزایش ظرفیت برق استفاده از انرژی خورشیدی است. با این حال، انرژی‌های تجدیدپذیر نیازمند سرمایه‌گذاری‌های قابل توجه در شبکه انتقال هستند و با وضعیت فعلی شبکه برق کشور، توزیع برق خورشیدی با کیفیت بالا امکان‌پذیر نیست.

سهم ناچیز انرژی‌های تجدیدپذیر در تولید برق ایران

انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی، بادی و زمین‌گرمایی در حال حاضر حدود ۱ درصد از کل تولید برق ایران را تشکیل می‌دهند، در حالی که این رقم در ترکیه و اتحادیه اروپا بیش از ۳۰ درصد است.