رومان ولادیمیروویچ (Roman Vladimirovich)، وزیر حمل و نقل فدراسیون روسیه، بر اهمیت خط راه‌آهن رشت-آستارا به عنوان حلقه گمشده کریدور بین‌المللی ترانزیت شمال-جنوب (INSTC) تأکید کرده و گفته است که روسیه متعهد به تکمیل این پروژه است.
این وزیر در جلسه‌ای تخصصی در حاشیه بیست و هفتمین انجمن بین‌المللی اقتصادی سن پترزبورگ گفت:
“همکاری با ایران در خصوص اجرای توافق مسکو-تهران در این زمینه ادامه دارد و ما معتقدیم که اجرای این پروژه منجر به افزایش ترافیک ریلی در منطقه خواهد شد.”
طبق گفته این مقام، روسیه از سال ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۴ در چارچوب INSTC، یادداشت‌های تفاهم در زمینه حمل‌ونقل و ترانزیت با ایران، ترکمنستان و بحرین امضا کرده است و در تلاش است تا به توافق با سایر کشورها برسد.
در ماه آوریل، سرگئی پاولوف (Sergey Pavlov)، معاون وزیر راه‌آهن روسیه و کاظم جلالی (Kazem Jalali)، سفیر ایران در روسیه، برای بحث در مورد اجرای پروژه راه‌آهن رشت-آستارا دیدار کردند.
در آن جلسه، دو طرف تأکید کردند که تهران و مسکو در حال نهایی کردن پیش‌نویس قرارداد برای اجرای توافق ساخت راه‌آهن مذکور هستند.
ایران و روسیه، که هر دو تحت تحریم‌های سخت غرب قرار دارند، در تاریخ ۱۷ می (28 اردیبهشت) توافقنامهای را در مورد ساخت طولانی‌مدت راه‌آهنی که شهرهای شمالی ایران، رشت و آستارا، را به هم متصل می‌کند، امضا کردند.
این راه‌آهن که ۱۶۲ کیلومتر (۱۰۰.۶ مایل) طول دارد، عنصر حیاتی کریدور بین‌المللی ترانزیت شمال-جنوب است. این کریدور شامل حمل‌ونقل جاده‌ای، ریلی و دریایی است و انتقال کالا بین روسیه و هند از طریق ایران را تسهیل می‌کند.
از طریق یک کنفرانس ویدیویی، رئیس‌جمهور فقید ایران، ابراهیم رئیسی و همتای روسی‌اش، ولادیمیر پوتین، در مراسمی در تهران که وزرای حمل‌ونقل دو کشور توافق‌نامه را امضا کردند، سخنرانی کردند.
طبق این توافق‌نامه، فدراسیون روسیه ۱.۶ میلیارد یورو در این مسیر راه‌آهن سرمایه‌گذاری خواهد کرد.
ایران به‌عنوان یک بازیگر کلیدی در کریدور بین‌المللی ترانزیت شمال-جنوب شناخته شده و از تحقق کامل آن به‌طور چشمگیری بهره‌مند خواهد شد. آن چنان که رسانه‌های امواج گزارش داده‌اند، به‌نظر می‌رسد دولت رئیسی به‌طور قابل‌توجهی بر ترانزیت به‌عنوان یک منبع درآمد اصلی حساب کرده است. اما ایران می‌تواند از این پروژه به روش‌های بیشتری بهره‌مند شود.
عملیاتی شدن این کریدور می‌تواند به بهبود روابط بین ایران و هند منجر شود و دهلی نو را بیشتر با منافع منطقه‌ای تهران هم‌راستا کند.
ساخت راه‌آهن رشت-آستارا به عنوان یک عنصر حیاتی کریدور بین‌المللی ترانزیت شمال-جنوب، به دلیل هزینه‌ها، مسائل مهندسی و پیچیدگی‌های لجستیکی برای سال‌ها با تاخیر مواجه شده است.
آیت‌الله سید علی خامنه‌ای، رهبر انقلاب اسلامی، در جلسه خود که در جولای سال ۲۰۲۲ با پوتین در تهران برگزار شد، بر اهمیت تکمیل این قطعه از راه‌آهن تاکید کرد.
تشکیل دفتر جدید وی‌تی‌بی (VTB) در تهران بخشی از تلاش‌های مستمر ایران و روسیه برای اتصال سیستم‌های بانکی خود است.
دو کشور در تاریخ ۲۹ ژانویه توافقنامهای را برای اتصال سیستم‌های پیام‌رسان بین بانکی خود امضا کردند.
به دلیل تحریم‌های غربی، هر دو کشور از SWIFT که یک سرویس پیام‌رسانی مالی مستقر در بلژیک است، محروم شده‌اند.
هر دو کشور ایران و روسیه در تلاش هستند تا از مزایای اقتصادی افزایش ترانزیت در میان تحریم‌های غربی بهره‌مند شوند.
