یک عضو پژوهشی در مرکز روسیه و اوراسیا کارنگی (Carnegie Russia Eurasia Center) و مشاور سابق بانک مرکزی روسیه (Central Bank of Russia) درباره روبل دیجیتال (Digital Ruble)، ارز دیجیتال بانک مرکزی روسیه (Central Bank Digital Currency – CBDC)، اظهار نظر کرده و به نقش بالقوه آن در تغییر ساختار مالی روسیه در میان تحریم‌ها اشاره کرده است. در حالی که ارز دیجیتال می‌تواند راه‌های جدیدی برای تجارت فراهم کند و وابستگی به سیستم‌های غربی را کاهش دهد، نگرانی‌هایی درباره پذیرش آن و تأثیرات بلندمدت آن بر استقلال مالی روسیه همچنان باقی است.
آیا روبل دیجیتال (Digital Ruble) می‌تواند سلطه تحریم‌ها را از بین ببرد؟
مرکز روسیه و اوراسیا کارنگی (Carnegie Russia Eurasia Center) روز پنج‌شنبه مقاله‌ای با عنوان “آیا روبل دیجیتال می‌تواند روسیه را از تحریم‌های غرب محافظت کند؟” منتشر کرد که توسط الکساندرا پروکوپنکو (Alexandra Prokopenko)، عضو پژوهشی این مرکز و مشاور سابق بانک مرکزی روسیه (Central Bank of Russia)، نگاشته شده است. مرکز روسیه و اوراسیا کارنگی (Carnegie Russia Eurasia Center) یک مؤسسه تحقیقاتی و سیاست‌گذاری است که بر تحلیل تحولات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در روسیه و منطقه وسیع‌تر اوراسیا تمرکز دارد.
این مقاله که به طور مشترک با شورای روابط خارجی آلمان (German Council on Foreign Relations) تهیه شده است، به این موضوع می‌پردازد که آیا روبل دیجیتال (Digital Ruble) می‌تواند روسیه را از تأثیرات تحریم‌های غرب، به ویژه پس از تهاجم به اوکراین در سال ۲۰۲۲، محافظت کند. در این مقاله، بررسی می‌شود که چگونه تلاش روسیه برای ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) می‌تواند جایگزین‌هایی برای سیستم‌های پرداخت بین‌المللی مانند سوئیفت (SWIFT) فراهم کند، سیستمی که روسیه به دلیل تحریم‌ها از آن محروم شده است. در حالی که روبل دیجیتال می‌تواند تجارت با کشورهایی مانند چین را تسهیل کند، موانع بزرگی پیش از پذیرش گسترده آن وجود دارد.
پروژه روبل دیجیتال (Digital Ruble) روسیه، که در سال ۲۰۲۰ آغاز شد، با سرعت زیادی پیشرفت کرده است و آزمایش‌های واقعی با همکاری بانک‌ها انجام شده، اما با چالش‌هایی مانند بی‌اعتمادی عمومی و نگرانی‌های مربوط به نظارت مواجه است. پروکوپنکو (Prokopenko) خاطرنشان کرد:
“نکته مهم این است که روبل دیجیتال در این کیف‌پول‌ها سودی کسب نخواهد کرد، که آن را از مکانیسم‌های سنتی پس‌انداز متمایز می‌کند. بنابراین، کاربرد اصلی روبل دیجیتال در تسهیل تسویه‌حساب‌ها است، نه به‌عنوان یک ابزار پس‌انداز.”
وی افزود: «این تمایز سؤالاتی را درباره طبقه‌بندی آن به‌عنوان ‘پول’ واقعی به معنای سنتی ایجاد می‌کند و آن را بیشتر به عنوان یک ابزار پولی برای پرداخت‌ها معرفی می‌کند.»
آن چنان که پروکوپنکو توضیح داده است، بانک مرکزی روسیه (Bank of Russia) قصد دارد تا سال ۲۰۲۵ روبل دیجیتال را به طور کامل یکپارچه کند، اما بی‌میلی عمومی، به ویژه درباره “حذف کامل ناشناس بودن تراکنش‌ها” و کنترل احتمالی دولت بر مخارج خصوصی، همچنان یک مانع مهم باقی می‌ماند.
در سطح بین‌المللی، روسیه در توسعه ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) از چین عقب‌تر است. پروکوپنکو توضیح داد که در حالی که یوان دیجیتال (Digital Yuan) چین به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار گرفته است، روسیه خطر وابستگی بیشتر به فناوری و زیرساخت‌های چینی را دارد. او خاطرنشان کرد که «جذابیت اصلی روبل دیجیتال (Digital Ruble) به احتمال کاهش ریسک‌های ناشی از تحریم‌های بین‌المللی مربوط می‌شود»، اما مشخص نیست که سایر کشورهای عضو بریکس (BRICS) از روسیه در فاصله گرفتن از سیستم‌های مالی تحت سلطه غرب پیروی خواهند کرد یا خیر. با این که پلتفرم بریج بریکس (BRICS Bridge) می‌تواند جایگزینی برای سوئیفت (SWIFT) ارائه دهد، اما بلافاصله سلطه دلار آمریکا را تهدید نمی‌کند.
او توضیح داد:
«بدیهی است که بریکس پلاس (BRICS+) در موقعیتی نیست که در کوتاه‌مدت سلطه دلار آمریکا را در سیستم مالی جهانی تضعیف کند. و در حالی که مسئله پرداخت‌های برون‌مرزی برای روسیه حیاتی است، رهبران چین حداقل در حال حاضر چندان نگران این نیستند که تهدید تحریم‌های ثانویه بر رفتار مؤسسات مالی کشورشان تأثیر بگذارد.»
با وجود این تلاش‌ها، موفقیت روبل دیجیتال (Digital Ruble) همچنان نامشخص است. پروکوپنکو (Prokopenko) در خاتمه گفت که «ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) راه‌حل معجزه‌آسایی برای دور زدن تحریم‌ها نیست» و روسیه با چالش‌های فنی و تردیدهای مؤسسات مالی مواجه است. این مقاله تأکید می‌کند که در حالی که روبل دیجیتال می‌تواند در نهایت وابستگی روسیه به ساختارهای مالی غربی را کاهش دهد، پذیرش گسترده آن مستلزم غلبه بر موانع قابل توجه داخلی و بین‌المللی است.
آیا به نظر شما روبل دیجیتال می‌تواند به روسیه در کاهش اثرات تحریم‌ها و کسب استقلال مالی کمک کند؟ شما می‌توانید نظرات خود را در قسمت دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.
